ΠΡΟΤΑΣΗ F.B.S:
ΕΙΔΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΝΑΒΙΩΣΗΣ, ΑΝΑΚΑΜΨΗΣ
ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ (2019-2022)
- Εισαγωγικά
Η μακρόχρονη διδασκαλία μου σε ΤΕΙ, ΑΕΙ ως και σε μεταπτυχιακά τμήματα καθώς και η καθημερινή ενασχόληση η δική μου αλλά και των συνεργατών της FBS σε θέματα αξιολόγησης βιωσιμότητας και εξυγίανσης των επιχειρήσεων, μας επιτρέπει να έχουμε θέση και άποψη για την κατάσταση του πραγματικού τομέα της οικονομίας ή καλύτερα του ευρύτερου τομέα των επιχειρήσεων.
Στον τομέα των επιχειρήσεων δεν έγινε κατά τη διάρκεια της κρίσης καμία συστηματική προσπάθεια για την αντιμετώπιση των προβλημάτων τους. Για να μην αδικούμε κανέναν, καταγράφουμε μία προσπάθεια με το γνωστό νόμο Δένδια για τον οποίο οι συντάκτες του νόμου δεν θα πρέπει να είναι υπερήφανοι με βάση την αποτελεσματικότητα του νόμου. Από τις αρχές Αυγούστου άρχισε η εφαρμογή του νόμου 4469/2017 «περί εξωδικαστικού μηχανισμού» ο οποίος, παρά το γεγονός ότι έχει κάποια θετικά σημεία, είναι πολύ γραφειοκρατικός και έχει κοινά στοιχεία (ομοιότητες) με το νόμο 4446/2016 «τροποποίηση του Πτωχευτικού Κώδικα» (διαδικασία εξυγίανσης) και χρήζει τροποποιήσεων και προσαρμογών. Δεν χωράει αμφιβολία ότι η χώρα μας έχει ανάγκη από την ύπαρξη ενός ειδικού προγράμματος για τις επιχειρήσεις. αφού πιστεύουμε ότι η πολυπόθητη ανάπτυξη θα έλθει από τις επιχειρήσεις και όχι από τα προγράμματα αυστηρώς δημοσιονομικής πολιτικής που δεν οδηγούν πουθενά.
- Σκοπός
Η πρότασή μας αυτή ευθύς εξαρχής θα πρέπει να δηλώσουμε ότι δεν αποτελεί μία μελέτη αλλά αποτελεί ένα άρθρο επιστημονικό για δημοσίευση, ένα υπόμνημα (πρόταση) στις παραγωγικές τάξεις για διατύπωση των θέσεων αλλά και μία πρόκληση και πρόσκληση στα κόμματα και στους φορείς. Παρουσιάζει τα βασικά στοιχεία μιας νέας πολιτικής σε ένα συγκεκριμένο χρονικό πλαίσιο. Η πρότασή μας αυτή στοχεύει να στείλει ένα μήνυμα στην πολιτεία και να δώσει μία δεύτερη σκέψη στις παραγωγικές τάξεις για τον τρόπο αντιμετώπισης των προβλημάτων του επιχειρηματικού κόσμου αλλά και να ανοίξει το δρόμο της εξωστρέφειας και της ανάπτυξης σε εκείνες τις επιχειρήσεις οι οποίες, παρά την κρίση, παρουσιάζουν δυναμισμό και χρήζουν ιδιαίτερης προσοχής.
- Αναγκαίες νομοθετικές ρυθμίσεις
Για την υλοποίηση του προτεινόμενου προγράμματος απαιτούνται μία σειρά από νομοθετικές ρυθμίσεις (τροποποιήσεις) υφιστάμενων ως και νέο νομοθετικό πλαίσιο. Οι νομοθετικές ρυθμίσεις συνδέονται με την κατάσταση ή καλύτερα τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η επιχείρηση. Πιο συγκεκριμένα διακρίνουμε τις παρακάτω περιπτώσεις:
- Αναβίωση επιχείρησης
Σχετικά με την αναβίωση της επιχείρησης και με την παραδοχή ότι πρέπει να δοθούν ευκαιρίες και στις επιχειρήσεις που έκλεισαν, ο νόμος 4469/2017 περί εξωδικαστικού μηχανισμού αναφέρει:
Άρθρο 2, §3. Φυσικό ή νομικό πρόσωπο δεν μπορεί να υποβάλει αίτηση για υπαγωγή στη διαδικασία εξωδικαστικής ρύθμισης οφειλών εφόσον: γ) έχει διακόψει την επιχειρηματική του δραστηριότητα ή, σε περίπτωση νομικού προσώπου, βρίσκεται σε διαδικασία λύσης και εκκαθάρισης, εκτός εάν υποβληθεί δήλωση έναρξης εργασιών φυσικού προσώπου ή αποφασισθεί από το αρμόδιο όργανο του νομικού προσώπου η αναβίωσή του, πριν από την υποβολή της αίτησης για υπαγωγή στη διαδικασία εξωδικαστικής ρύθμισης οφειλών
Από τη μελέτη της παραπάνω διάταξης προκύπτει αβίαστα το συμπέρασμα ότι αυτό δεν μπορεί να τύχει εφαρμογής με το σκεπτικό ότι ο συγκεκριμένος νόμος έχει ημερομηνία λήξης 31/12 του 2018. Έτσι είναι αδύνατο στο χρονικό αυτό διάστημα η επιχείρηση να πραγματοποιήσει την αναβίωση και ταυτόχρονα η επιχείρηση να επιτύχει τα κριτήρια επιλεξιμότητας και υπαγωγής. Για τους παραπάνω λόγους προτείνεται για τις επιχειρήσεις αυτές η τελική ημερομηνία να είναι το 2020 αντί το 2018
- Εξυγίανση μέσω του Πτωχευτικού Κώδικα
Οι επιχειρήσεις που εντάσσονται στη διαδικασία εξυγίανσης θεωρούνται υψηλού επιχειρηματικού κινδύνου και απολαμβάνουν τα όποια «ευεργετήματα» του νόμου. Ύστερα από τις τελευταίες τροποποιήσεις Πτωχευτικού Κώδικα, ο νόμος δεν θα πρέπει να τροποποιηθεί στην παρούσα φάση. Έτσι, οι επιχειρήσεις που βρίσκονται σε αδυναμία πληρωμών και η σύνθεση των πιστωτών τους, η φύση των περιουσιακών στοιχείων, κ.λ.π δεν τις οδηγεί προς τον εξωδικαστικό μηχανισμό, έχουν τη λύση του νόμου 4446/2016 (ΠτΚ).
- Εξωδικαστικός μηχανισμός
Παρά το γεγονός ότι ο νόμος 4469/2017 μόλις έχει συμπληρώσει ένα μήνα ζωής, η τροποποίηση του κρίνεται άμεση και επιτακτική κι αυτό για τους παρακάτω λόγους:
- Είναι ιδιαίτερα γραφειοκρατικός
- Η διαδικασία είναι σύνθετη χωρίς να αντιμετωπίζονται τα θέματα με αντικειμενικά κριτήρια
- Πριν γίνει υπαγωγή και επιλεξιμότητα δεν πρέπει να απαιτείται η υποβολή πληθώρας δικαιολογητικών.
- Δεν παρέχεται περίοδος χάριτος στην εξόφληση του δημοσίου και ΕΦΚΑ, ενώ οι δόσεις θα μπορούσαν να είναι 120, κλιμακούμενες και σε όρους παρούσας αξίας.
- Η άμεση εφαρμογή του δημιουργεί προβλήματα ρευστότητας.
- Η ικανότητα αποπληρωμής δεν κρίνεται με βάση τις προοπτικές του μέλλοντος αλλά με τις επιδόσεις του παρελθόντος.
- Πολλά σημεία χρήζουν διευκρινήσεων και νομοθετικών ρυθμίσεων
- Υπάρχει κίνδυνος για αδιέξοδα του νόμου
- Νέο θεσμικό Πλαίσιο- οι αναπτυσσόμενες επιχειρήσεις
Βοήθεια θέλουν οι επιχειρήσεις που κλείσανε «λουκέτα» και επιθυμούν αναβίωση, βοήθεια θέλουν και οι επιχειρήσεις που προσφεύγουν στον Πτωχευτικό Κώδικα και σε εξωδικαστικό μηχανισμό, κίνητρα όμως πρέπει να παρέχονται και στις αναπτυσσόμενες επιχειρήσεις σε συγκεκριμένους κλάδους αιχμής. Η δέσμη αυτή των παρεχόμενων κινήτρων, όπως είναι φυσικό, απαιτεί νομοθετικές ρυθμίσεις, με θέσπιση λειτουργικών κινήτρων, όχι επιχορηγήσεις και επιδοτήσεις όπως γινόταν στο παρελθόν. Για τα κίνητρα αυτά γίνεται ιδιαίτερη αναφορά στη συνέχεια της πρότασής μας.
- Οι επιχειρήσεις τριών ταχυτήτων στον ίδιο δρόμο της ανάπτυξης.
Από όσα αναφέραμε σε προηγούμενη παράγραφο για την ανάγκη νομοθετικών ρυθμίσεων δημιουργούνται στην οικονομία τρεις κατηγορίες επιχειρήσεων με βάση την οικονομική τους κατάσταση, τους κινδύνους που αντιμετωπίζουν και τις προοπτικές τους. Έτσι έχουμε:
- Επιχειρήσεις δεύτερης ευκαιρίας (αναβίωσης και εξυγίανσης)
Στην κατηγορία αυτή ανήκουν επιχειρήσεις που έκλεισαν στην περίοδο της κρίσης και μπορούν τώρα με την αναβίωση και την εν συνέχεια ένταξη τους στον εξωδικαστικό μηχανισμό τις δίνεται η ευκαιρία για επανένταξη στον παραγωγικό ιστό. Οι επιχειρήσεις αυτές χαρακτηρίζονται υψηλού επιχειρηματικού κινδύνου
- Επιχειρήσεις ανάκαμψης
Στην κατηγορία αυτή ανήκουν οι επιχειρήσεις που χαρακτηρίζονται μέσου επιχειρηματικού κινδύνου και το πρόβλημα τους εστιάζεται κυρίως σε θέματα χρηματοδοτικής και λειτουργικής αναδιοργάνωσης. Ο νόμος 4469/2017 με τις τροποποιήσεις που προτείνονται μπορεί να βοηθήσει ώστε στο μεσοπρόθεσμο χρονικό ορίζοντα να μεταπηδήσουν στην κατηγορία των επιχειρήσεων που έχουν προοπτικές ανάπτυξης.
- Επιχειρήσεις με προοπτικές ανάπτυξης
Στην κατηγορία αυτή των επιχειρήσεων ανήκουν οι επιχειρήσεις που χαρακτηρίζονται χαμηλού επιχειρηματικού κινδύνου και ταυτόχρονα παρουσιάζουν ιδιαίτερα χαρακτηριστικά αναπτυσσόμενων επιχειρήσεων με πολύ καλές προοπτικές. Ο χαρακτηρισμός των επιχειρήσεων αυτών προκύπτει με αντικειμενικά κριτήρια (χρηματοοικονομικοί δείκτες) και ταυτόχρονα εντάσσονται στους κλάδους υψηλής προτεραιότητας μέσα στα πλαίσια της κλαδικής κατεύθυνσης της οικονομίας.
Στις επιχειρήσεις αυτές και μόνο στην κατηγορία αυτή δίνονται υψηλά λειτουργικά- φορολογικά κίνητρα. Για τα κίνητρα αυτά γίνεται αναφορά στην παράγραφο που ακολουθεί. Η βαθμολογική κλίμακα αξιολόγησης όλων των επιχειρήσεων γίνεται με αντικειμενικούς δείκτες και η κατηγορία αυτή των επιχειρήσεων, σύμφωνα με σχετικό πίνακα που ακολουθεί, πρέπει να συγκεντρώνει βαθμολογία από 6 έως 10 της δεκαβάθμιας κλίμακας. Σημειώνεται ότι θα υπάρχει δυνατότητα ένταξης της επιχείρησης στην ανώτερη κατηγορία και ιδιαίτερα της τρίτης εφόσον συγκεντρώνει τα χαρακτηριστικά της ανώτερης κατηγορίας. Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζεται η σταθμισμένη βαθμολογία της επιχείρησης που προκύπτει από μία σειρά δεικτών.
Μία βασική προϋπόθεση της επιχείρησης για την ένταξή της είναι να έχει μέση σταθμική βαθμολογία τουλάχιστον το 75% της μέσης τιμής του κλάδου.
- Κίνητρα για τις αναπτυσσόμενες επιχειρήσεις
Η υπαγωγή των επιχειρήσεων στην κατηγορία των αναπτυσσόμενων επιχειρήσεων με βάση τα κριτήρια υπαγωγής και επιλεξιμότητας που αναφέραμε τις δίνει τώρα τη δυνατότητα να ενισχυθούν και προπάντων να ευεργετηθούν με μία σειρά κινήτρων που εντάσσονται στην κατηγορία των λειτουργικών ή φορολογικών κινήτρων. Τα κίνητρα αυτά δεν σχετίζονται με τον τόπο εγκατάστασης των επιχειρήσεων, ούτε όπως προαναφέραμε, δεν αφορούν επιχορηγήσεις και επιδοτήσεις οι οποίες προκαλούν δαπάνες στον Κρατικό προϋπολογισμό.
Μεταξύ των κριτηρίων αυτών είναι:
- Απασχόληση: Για κάθε νέα θέση που θα δημιουργηθεί μετά την ένταξη της επιχείρησης στις αναπτυσσόμενες επιχειρήσεις, θα έχει αναλογική μείωση από το φόρο εισοδήματος
- Επενδύσεις: Επενδύσεις που γίνονται από τις επιχειρήσεις αυτές αποτελούν αφορολόγητο αποθεματικό ίσο με το ύψος της επένδυσης
- Φορολογία: επιχειρήσεις που εντάσσονται στην κατηγορία των αναπτυσσόμενων επιχειρήσεων με το 20% και πλέον των πωλήσεων να κατευθύνεται στο εξωτερικό, έχουν μειωμένο φορολογικό συντελεστή κατά το χρόνο που πραγματοποιούνται οι εξαγωγές.
ΓΕΝΙΚΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
Η πρότασή μας αυτή αναφέρεται αποκλειστικά και μόνο στον πραγματικό τομέα της οικονομίας και ειδικότερα στο χώρο των επιχειρήσεων. Καλύπτει όλο το φάσμα των επιχειρήσεων από πλευράς μεγέθους, Νομικού καθεστώτος, με συγκεκριμένες όμως εξαιρέσεις και διαφοροποιήσεις σε ό,τι αφορά τους κωδικούς δραστηριότητας δεδομένου ότι δίνεται έμφαση στην κλαδική κατεύθυνση. Χαρακτηρίζεται ολοκληρωμένη γιατί στοχεύει σε μία ισόρροπη ανάπτυξη και δίνει ευκαιρίες σε όλες οι επιχειρήσεις.
Είναι πολύ επίκαιρη δεδομένου ότι προτείνει σημαντικές και άμεσες τροποποιήσεις σε έναν νόμο που δεν έχει ακόμη εφαρμοστεί και κινδυνεύει να γίνει αναποτελεσματικός με τη δημιουργία πλήθους προβληματικών επιχειρήσεων.
Η πρότασή μας είναι δίκαιη και αντικειμενική διότι βοηθά και ενισχύει τους αδύναμους αλλά και επιβραβεύει αυτούς που παρουσιάζουν καλές επιδόσεις. Με δυο λόγια, στοχεύει σε μία ισόρροπη ανάπτυξη, είναι απλή και δεν δημιουργεί επιπρόσθετο δημοσιονομικό κόστος στο κράτος.