1.    Σκοπός

Η δραστηριότητα και οι επιδόσεις της επιχείρησης για μία οικονομική χρήση εμφανίζονται στα αποτελέσματα χρήσεως. Η κατάσταση αυτή, μαζί με τον ισολογισμό περιουσιακής κατάστασης της επιχείρησης, αποτελούν τις δύο βασικές χρηματοοικονομικές καταστάσεις των επιχειρήσεων. Αυτό αναφέρεται στις κεφαλαιουχικές επιχειρήσεις και στις επιχειρήσεις που τηρούν Γ’ κατηγορίας βιβλία. Όσον αφορά τις άλλες επιχειρήσεις, η αντίστοιχη πηγή πληροφόρησης που έχουμε είναι το φορολογικό έντυπο Ε3.

Στις παραπάνω δύο περιπτώσεις, η κατάσταση αποτελεσμάτων χρήσεως αποτελεί σημείο αναφοράς για την επίδοση της επιχείρησης. Βασικός σκοπός του άρθρου αυτού είναι να παρουσιάσουμε τον τρόπο, με τον οποίο μετράμε την ικανότητα της επιχείρησης να παράγει λειτουργικά κέρδη. Πιο είναι το μέτρο αυτό; Γιατί έχει τόση σημασία; Σε ποιες περιπτώσεις χρησιμοποιείται και από ποιους;

 

2.    Τα βασικά μεγέθη αποτελεσμάτων χρήσεως που επηρεάζουν την λειτουργική κερδοφορία

Θα προχωρήσουμε στη συνέχεια σε μια συνοπτική παρουσίαση των μεγεθών που απαρτίζουν τα αποτελέσματα χρήσεως και τα οποία ταυτόχρονα αποτελούν και τους προσδιοριστικούς παράγοντες της ικανότητας της επιχείρησης να παράγει λειτουργικά κέρδη. Μεταξύ των στοιχείων αυτών είναι:

 

2.1.     Πωλήσεις (κύκλος εργασιών)

Στις πωλήσεις (κύκλο εργασιών) περιλαμβάνονται:

–      Πωλήσειςεμπορευμάτων           (ΚΑ:70)

–      Πωλήσειςπροϊόντων                   (ΚΑ:71)

–      Πωλήσειςαποθεμάτων               (ΚΑ:72)

–      Πωλήσειςυπηρεσιών                   (ΚΑ:73)

Όλες αυτές οι παραπάνω κατηγορίες πωλήσεων πρέπει να εντάσσονται στους σκοπούς και στόχους της επιχείρησης. Πέραν αυτών, πρέπει να είναι επαναλαμβανόμενες και όχι έκτακτες, αλλά οργανικές.

Τα λοιπά έσοδα (ΚΑ:74) συμπεριλαμβάνονται στον προσδιορισμό του λειτουργικού αποτελέσματος, όταν και εφόσον συνδέονται με τον όγκο δραστηριότητας. Οι έκτακτες επιχορηγήσεις (ΚΑ:74), εκτός αν είναι επιδοτήσεις πωλήσεων, δεν περιλαμβάνονται στον προσδιορισμό του EBITDA. Επίσης περιλαμβάνονται τα έσοδα κεφαλαίων.

 

2.2.     Λειτουργικά έξοδα

Στο σκέλος των λειτουργικών εξόδων συμπεριλαμβάνονται καταρχήν όλα τα λειτουργικά έξοδα απαραίτητα για την απρόσκοπτη λειτουργία της επιχείρησης. Αυτό σημαίνει, με βάση το σύστημα Γενικής Λογιστικής, όλα τα έξοδα από τον ΚΑ:60 έως τον ΚΑ:64. Για τους εξωτερικούς αναλυτές, που δεν διαθέτουν στοιχεία με το σύστημα Γενικής Λογιστικής, θα λέγαμε τα έξοδα διαθέσεως και διοικήσεως (άθροισμα).

Κατά την προσωπική μας άποψη, προκειμένου ο EBITDA να έχει μια εννοιολογική αυτοτέλεια, και ταυτόχρονα να είναι συγκρίσιμο μέγεθος, θα πρέπει να αφαιρούνται τα μισθώματα. Τα μισθώματα που καταβάλλει μια επιχείρηση θα μπορούσαν να ισοδυναμούν με αποσβέσεις ή χρεολύσια (τοκοχρεολύσια). Έτσι, στην περίπτωση σύγκρισης δύο επιχειρήσεων, θα πρέπει να λαμβάνεται σοβαρά η παράμετρος αυτή. Ήδη εφαρμόζεται η έννοια αυτή του EBITDAR, δηλαδή προσθήκη των Rent costs.

 

2.3.     Έκτακτα έσοδα και έκτακτα έξοδα

Με βάση όσα αναφέραμε, προκύπτει αβίαστα το συμπέρασμα ότι τόσο τα έκτακτα έσοδα όσο και τα έκτακτα έξοδα δεν θα μπορούσαν να συμπεριληφθούν στον προσδιορισμό των λειτουργικών κερδών (EBITDA). Δεν είναι λίγες οι φορές που οι περισσότεροι στα αποτελέσματα χρήσεως προσθέτουν τις αποσβέσεις τόκους και προσδιορίζουν τον EBITDA.

 

3.    Τα λειτουργικά κέρδη της επιχείρησης και ο δείκτης EBITDA

Στην προηγούμενη παράγραφο, παρουσιάσαμε τα βασικά στοιχεία του λογαριασμού αποτελεσμάτων χρήσεως. Το ενδιαφέρον τώρα, με βάση τον τίτλο του άρθρου, επικεντρώνεται στα λειτουργικά κέρδη της επιχείρησης.

Τα λειτουργικά κέρδη της επιχείρησης, τα οποία ταυτόχρονα προσδιορίζουν τον δείκτη EBITDA, είναι αυτά που προκύπτουν από χρήση των λειτουργικών στοιχείων (παραγωγικών μέσων) της επιχείρησης. Ως γνωστόν, τα περιουσιακά στοιχεία της επιχείρησης διακρίνονται σε λειτουργικά και μη λειτουργικά στοιχεία. Τα λειτουργικά στοιχεία είναι εκείνα τα στοιχεία που συνδέονται άμεσα με την άσκηση των δραστηριοτήτων της επιχείρησης και είναι απαραίτητα για τους στόχους, τους σκοπούς και τις επιδόσεις της.

Με βάση το παραπάνω σκεπτικό, λειτουργικά έσοδα είναι τα έσοδα που προκύπτουν από την χρήση των λειτουργικών στοιχείων κατά τρόπο τακτικό, επαναλαμβανόμενα. Σε ό,τι αφορά τα λειτουργικά έξοδα, είναι τα έξοδα που γίνονται για την παραγωγή προϊόντων, απόκτηση πρώτων υλών και εμπορευμάτων, δάνεια, διαθέσεις εμπορευμάτων και δαπάνες διοίκησης.

Βασικός σκοπός του προσδιορισμού του EBITDA είναι να διαπιστώνουμε κατά πόσο τα κέρδη της επιχείρησης επηρεάζονται από τις αποσβέσεις, τους τόκους και τους φόρους. Στην χρησιμότητα και την σημασία του ύψους του EBITDA για την επιχείρηση θα αναφερθούμε στην συνέχεια.

 4.    Η ποιότητα των κερδών

        Μέσα στα πλαίσια της εξέτασης του ύψους και της φύσης των λειτουργικών κερδών, εξετάζουμε στην συνέχεια την ποιότητα των κερδών. Όσο και να ακούγεται «παράξενο», ο δείκτης ποιότητας κερδοφορίας δείχνει το μέτρο, κατά το οποίο τα λειτουργικά κέρδη της επιχείρησης μετατρέπονται σε μετρητά. Με βάση αυτό το εννοιολογικό περιεχόμενο του δείκτη, αυτός δίνεται από τη σχέση:

Σύμφωνα με την τιμή που παίρνω παραπάνω δείκτης, μας δείχνει και το μέτρο μετατροπής των λογιστικών κερδών της επιχείρησης σε μετρητά. Με άλλα λόγια, μας δείχνει σε τι ποσοστό μπορούν να χρησιμοποιηθούν τα λογιστικά κέρδη της επιχείρησης, για την κάλυψη υποχρεώσεων, χρεολυσιών, μερισμάτων κτλ. Πιο συγκεκριμένα:

i)                Αν ο δείκτης είναι = 1 ή κοντά στη μονάδα, πρόκειται για μία επιχείρηση, η οποία έχει την ικανότητα να μετατρέπει τα λογιστικά της κέρδη σε μετρητά.

ii)            Αν ο δείκτης διαμορφώνεται σε χαμηλά επίπεδα, σε σχέση με την μονάδα, αυτό υποδηλώνει ότι στην συγκεκριμένη επιχείρηση διαπιστώνεται αδυναμία διαχείρισης των λογαριασμών του κεφαλαίου κινήσεως.

Με βάση τα παραπάνω, γίνεται σαφές ότι ο EBITDA χαρακτηρίζεται και αξιολογείται με βάση το βαθμό μετατροπής σε μετρητά.

 

5.    Η χρήση του EBITDA στην χρηματοοικονομική διοίκηση (Financial Management)

Το γεγονός ότι ο δείκτης EBITDA εκφράζει την δυνατότητα και ικανότητα της επιχείρησης να παράγει κέρδη, αυτό είναι φυσικό να προκαλεί το ενδιαφέρον των πιστωτών, των επενδυτών και των μετόχων. Με βάση το σκεπτικό αυτό, στην Χρηματοοικονομική Διοίκηση έχουμε δύο κατηγορίες δεικτών:

(α) αυτοί που σχετίζονται με την φερεγγυότητα της επιχείρησης και

(β) αυτοί που μετρούν και προσδιορίζουν αξία.

Στην πρώτη κατηγορία είναι οι δείκτες: