Η εργασία μας αυτή έρχεται στη συνέχεια της προηγούμενης με θέμα: ΤΟ «ΚΟΥΡΕΜΑ» ΤΩΝ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΔΑΝΕΙΩΝ ΣΤΗΝ ΠΡΑΞΗ

ΠΟΤΕ γίνεται;  ΠΩΣ γίνεται;  Σε ΤΙ ΠΟΣΟΣΤΟ γίνεται;

Δεν είναι λίγες φορές στις οποίες μπαίνει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και των συζητήσεων ο εναλλακτικός τρόπος εξόφλησης ενός ληξιπρόθεσμου δανείου (μη εξυπηρετούμενο δάνειο-ΜΕΔ). Ο τρόπος αφορά κυρίως στο χρόνο (χρονικός ορίζοντας εξόφλησης) και το χρεολύσιο (χρεολυτικό ή τοκοχρεολυτικό). Ο χρόνος και τρόπος εξόφλησης προσδιορίζουν και το ύψος της καταβολής.

Όταν μειώνεται ο χρονικός ορίζοντας εξόφλησης με υψηλές καταβολές, τότε το ποσό της απαίτησης μειώνεται και φυσικά το ύψος των συνολικών καταβολών.

Με βάση τα παραπάνω, στο άρθρο αυτό θα διερευνήσουμε τις συνθήκες και τις προϋποθέσεις με τις οποίες είναι δυνατόν να επέλθει ένας συμβιβασμός, χρηματοδοτικού φορέα (Τράπεζα, Εταιρία Διαχείρισης  Απαιτήσεων) και Δανειολήπτη (νομικό ή φυσικό πρόσωπο) για τον περιορισμό ή μηδενισμό (εφάπαξ εξόφλησης) του χρόνου εξόφλησης.  Σε ένα τέτοιο συμβιβασμό θα πρέπει να μεγιστοποιούν τις προσδοκίες τους με μια συμφωνία κοινά αποδεκτή και συμφέρουσα για τα δύο μέρη.

Η μεθοδολογία των «διαδοχικών προσεγγίσεων» με τη μορφή των εναλλακτικών προτάσεων (λύσεων) θα μας βοηθήσει στη λήψη των σχετικών αποφάσεων.

 

Η έννοια του συμβιβασμού στα πλαίσια των αναδιαρθρώσεων είναι κυρίως οικονομική και εντάσσεται στις λύσεις οριστικής διευθέτησης, όπως αυτές προβλέπονται από τον Κώδικα Δεοντολογίας των τραπεζών, η εφαρμογή του οποίου είναι υποχρεωτική και από τις εταιρίες διαχείρισης απαιτήσεων (Funds).

Έτσι,  υπό την έννοια αυτή, ο συμβιβασμός αποτελεί:

1.Οριστική διευθέτηση της απαίτησης

2.Γίνεται ολική ή μερική εξόφληση

3. Στην  περίπτωση της μερικής, ο χρονικός ορίζοντας είναι περιορισμένος

4. Η όλη διαδικασία γίνεται με εξωδικαστικές ενέργειες

Στο παρόν άρθρο και στη μεθοδολογία που θα παρουσιάσουμε στη συνέχεια, αναφερόμαστε σε έναν διακανονισμό όπως αυτός περιγράφεται στον Κώδικα Δεοντολογίας των τραπεζών (Σελίδα 38, περίπτωση (ε): Διακανονισμός Απαιτήσεων (“Settlement of Loans”): Εξωδικαστική συμφωνία κατά την οποία το ίδρυμα λαμβάνει είτε εφάπαξ καταβολή σε μετρητά (ή ισοδύναμα μετρητών) είτε σειρά προκαθορισμένων τμηματικών καταβολών. Στο πλαίσιο του διακανονισμού το ίδρυμα ενδέχεται να προβαίνει σε μερική διαγραφή της απαίτησης.

Η πρόωρη εξόφληση του δανείου μπορεί να γίνει ανά πάσα στιγμή στο πλαίσιο μιας συμβατικής ρύθμισης και αναφοράς. Για το θέμα αυτό χαρακτηριστική είναι η αναφορά που γίνεται στην απόφαση 221/17-3-2017 της Επιτροπής Πιστωτικών και Ασφαλιστικών θεμάτων (άρθρο 4) …. «Ο συμβιβασμός μπορεί να χωρίσει σε οποιαδήποτε χρονική στιγμή κατά τη διάρκεια διαχείρισης  της απαίτησης.

Η παραπάνω διάταξη μπορεί να αποτελέσει όρο μιας μεσοπρόθεσμης ρύθμισης.

Το ενδιαφέρον -με την ευρεία έννοια- των χρηματοδοτικών φορέων εστιάζεται στη μεγιστοποίηση της αξίας ανάκτησης. Ένα από τα κριτήρια που υιοθετούν προ την κατεύθυνση αυτή είναι ο περιορισμός του χρονικού ορίζοντα εξόφλησης. Έτσι, ανάλογα την περίπτωση, ο χρόνος που προτείνεται -αν εξαιρέσουμε την εφάπαξ εξόφληση- είναι 3-10 χρόνια. Από την άλλη πλευρά, ο δανειολήπτης επιδιώκει την εξόφληση με τις ελάχιστες δυνατές καταβολές  στο μέτρο που του επιτρέπουν η ικανότητα και η δυνατότητα να ανταπεξέρχεται στην εξυπηρέτηση του δανεισμού από πλευράς ρευστότητας.

Το γεγονός ότι  η εταιρία Διαχείρισης Απαιτήσεων ενδιαφέρεται για την άμεση ανάκτηση του κεφαλαίου, η εφάπαξ εξόφληση θα πρέπει να αποτελεί μία ενδιαφέρουσα και ελκυστική πρόταση. Οι εναλλακτικές περιπτώσεις εκτός της εφάπαξ καταβολής είναι:

α) τριετή ρύθμιση

β) πενταετή ρύθμιση με ή χωρίς balloonpayment

γ) 10 έτη ρύθμιση  με ή χωρίς balloonpayment.

Αν αγνοήσουμε από πλευράς δανειολήπτη το θέμα της ρευστότητας, τότε το μόνο κριτήριο είναι η παρούσα αξία των καταβολών.

Παρούσα αξία είναι η αναγωγή των μελλοντικών καταβολών ή εισπράξεων στο σήμερα (στο χρόνο μηδέν) με τη βοήθεια του προεξοφλητικού επιτοκίου και ειδικότερα του συντελεστή αναγωγής, έννοιες που θα αναφερθούμε στη συνέχεια.

 

Ως είναι φυσικό, το επιτόκιο είναι ένας από τους βασικούς παράγοντες που διαμορφώνουν κάθε χρηματοδότηση, αναδιάρθρωση, ρύθμιση. Στην περίπτωση μας έχουμε (2) δύο είδη επιτοκίων, το ένα σχετίζεται με την αναχρηματοδότηση ή καλύτερα επιτόκιο ρύθμισης και το άλλο είναι το επιτόκιο προεξόφλησης με το οποίο προεξοφλούνται τα μεγέθη εκροές ή εισροές και προσδιορίζεται η παρούσα αξία  αυτών κι εκφράζει τον κίνδυνο.

Το πρώτο ποικίλλει στην πράξη, μπορεί να διαμορφώνεται από 0 έως 4%. Αυτό εξαρτάται αν ο χρηματοδοτικός φορέας είναι Τράπεζα, Εταιρία Διαχείρισης Απαιτήσεων, εταιρία Leasingκαι από το επίπεδο των εγγυήσεων.

Το προεξοφλητικό επιτόκιο είναι αυτό που ορίζεται τόσο από την Τράπεζα της Ελλάδος (ΕΠΑΘ 221/17-3-2017) όσο και από την Γενική Γραμματεία  Ιδιωτικού Χρέους.

 

 

Η αξιολόγηση της πρότασης αναδιάρθρωσης γίνεται με βάση τα κριτήρια του δανειολήπτη (επιχείρησης). Σημειώνουμε ότι η μεθοδολογική μας προσέγγιση η οποία έχει καθαρά χρηματοοικονομικό περιεχόμενο αναφέρεται  στην περίπτωση της επιχείρησης (νομικό πρόσωπο). Πριν προχωρήσουμε στην υποβολή της πρότασης θα πρέπει να έχουμε στη διάθεσή μας έκθεση για την αγοραία αξία του ακινήτου που είναι υποθηκευμένο στο χρηματοδοτικό φορέα (από πιστοποιημένο εκτιμητή).

Η σχέση της αγοραίας και του υπολοίπου του δανείου (ονομαστική λογιστική συνολική απαίτηση του δανείου) είναι το σημείο αναφοράς κάθε αναδιάρθρωσης.

Το μίγμα (σύνθεση) της απαίτησης είναι ένα «ποιοτικό» στοιχείο διαπραγμάτευσης. Μία απαίτηση μπορεί να αποτελείται από :

    ü  Κεφάλαιο

    ü  Τόκους συμβατικούς

    ü  Τόκους εξωλογιστικούς

    ü  Τόκους υπερημερίας

    ü  Έξοδα

Όσο μεγαλύτερη είναι η συμμετοχή των εξωλογιστικών τόκων τόσο η συνολική απαίτηση είναι δεικτική απομείωσης.

Επειδή όλα κρίνονται στο παρόν, όλα ανάγονται σε παρούσες αξίες.

Συμπερασματικά, θα λέγαμε ότι για μια εφάπαξ εξόφληση ονομαστικής αξίας (L), και καθαρής παρούσας αξίας(ΚΠΑ), το ποσό (Κ) που θα πρέπει να καταβάλλει ο δανειολήπτης-επιχείρηση θα πρέπει να είναι (Κ< ΚΠΑ) μικρότερο ή ίσο της ΚΠΑ.

Κάθε αναδιάρθρωση (ρύθμιση) πέραν της εφάπαξ εξόφλησης, θα πρέπει η παρούσα αξία των καταβολών του κεφαλαίου, όχι των τόκων, να είναι μικρότερη ή ίση με την ΚΠΑ των εξασφαλίσεων.

Στο σημείο αυτό, σε ό,τι αφορά τη μεθοδολογία που προτείνουμε και ειδικότερα την αξιολόγηση της πρότασης, θα πρέπει να σημειώσουμε ότι:

Το επιτόκιο προεξόφλησης εκφράζει τον κίνδυνο «αθέτησης» του δανειολήπτη (Επιχείρηση) για τον χρηματοδοτικό φορέα, ενώ το επιτόκιο ρύθμισης είναι το επιτόκιο «επένδυσης» για τον χρηματοδοτικό φορέα και κόστος χρήσεως του κεφαλαίου.

 

 

Για την καλύτερη κατανόηση των αναγνωστών μας και ειδικότερα της μεθοδολογίας μας χρησιμοποιούμε ένα αριθμητικό πραγματικό παράδειγμα. Στο παράδειγμα μας έχει πρώτα προσδιορισθεί η Καθαρή Παρούσα Αξία των εξασφαλίσεων. Στη συνέχεια απαντώνται θεμελιώδη ερωτήματα για τον τρόπο εξόφλησης της απαίτησης.

Τα δεδομένα και τα ερωτήματα του παραδείγματος μας παρουσιάζονται στη συνέχεια.

ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ

Η Τράπεζα έχει ονομαστική απαίτηση από επιχείρηση 1.000.000€ με υποθήκη ένα ακίνητο του οποίου η αγοραία αξία είναι 1.100.000€. Έχει υπολογισθεί από χρηματοοικονομικό Σύμβουλο για τις ανάγκες της επιχείρησης ότι η Καθαρά Παρούσα Αξία (Κ.Π.Α) είναι 400.000€. Οι προτάσεις της τράπεζας είναι:

1.Μακροχρόνιο δεκαετές δάνειο για την ονομαστική απαίτηση, με επιτόκιο 3% και άτοκο BalloonPayment στο τέλος του 10^ου χρόνου 100.000€

2. Πενταετές δάνειο με 3% BalloonPayment στο τέλος του 5^ου χρόνου 200.000€ έντοκο, διαγραφή 100.000€.

3. Τέσσερις άτοκες δόσεις κάθε τρίμηνο σε ένα έτος των 50.000€ και 250.000€ εφάπαξ στο τέλος του έτους.

 

Το επιτόκιο προεξόφλησης είναι 5% όπως και το επιτόκιο δανεισμού της επιχείρησης (όταν μπορεί να δανεισθεί). Η επιχείρηση δεν διαθέτει ρευστότητα για εφάπαξ εξόφληση που της προτείνει η Τράπεζα 430.000€.