Τα τελευταία χρόνια γίνεται πολύς λόγος στη χώρα μας για την αναδιάρθρωση του χρέους ως και για το σχέδιο αναδιάρθρωσης των επιχειρήσεων. Ενώ πολλά γράφονται και λέγονται για το σχέδιο αναδιάρθρωσης, καμία όμως δημοσίευση δεν υπάρχει για το σημαντικό αυτό θέμα, το οποίο συνδέεται με το ιδιωτικό χρέος δηλαδή τράπεζες, προμηθευτές, Δημόσιο και ασφαλιστικά ταμεία.

Στο άρθρο αυτό παρουσιάζουμε μία πρακτική προσέγγιση του όλου θέματος και απαντάμε σε μια σειρά ερωτημάτων όπως:

     ØΤι είναι το σχέδιο αναδιάρθρωσης

     ØΤι περιλαμβάνει

     ØΠοια η σχέση με τη βιωσιμότητα της επιχείρησης

     ØΠοιοι είναι οι προσδιοριστικοί παράγοντες του σχεδίου

     ØΠώς συντάσσεται

     ØΠώς αξιολογείται

Πιστεύουμε ότι το άρθρο αυτό έρχεται να συμπληρώσει ένα κενό που υπάρχει στην Ελληνική Βιβλιογραφία. Επίσης, θα πρέπει να σημειώσουμε ότι στο άρθρο αυτό μεταφέρουμε τις εμπειρίες μας αφού η κατάρτιση ενός σχεδίου αναδιάρθρωσης αποτελεί για μας καθημερινή ενασχόληση.

 

Προκειμένου να προχωρήσουμε στη σύνταξη του σχεδίου αναδιάρθρωσης θα πρέπει πρώτα να εξετάσουμε τη βιωσιμότητα της επιχείρησης όπως αυτή αποτυπώνεται μέσα από τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία αλλά και τη διαχρονική της διαδρομή. Το επίπεδο βιωσιμότητας είναι εκείνο το οποίο θα προσδιορίσει τη δομή και τη φύση του σχεδίου αναδιάρθρωσης σε συνδυασμό με όλες τις παραμέτρους που συνθέτουν το σχέδιο αναδιάρθρωσης.

Στην περίπτωση αυτή θα προσδιορίσουμε ταυτόχρονα με το επίπεδο βιωσιμότητας και τη δυνατότητα και ικανότητα της επιχείρησης να ανταπεξέρχεται στις ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις.

Για το επίπεδο βιωσιμότητας και γενικά για τη βιωσιμότητα των επιχειρήσεων συνιστούμε στον αναγνώστη να μελετήσει το άρθρο μας στο www.fbs.com.gr «Πώς να κάνετε μία επιχείρηση βιώσιμη»

 

 

Πριν προχωρήσουμε στην παρουσίαση της δομής και της σύνθεσης του σχεδίου αναδιάρθρωσης θα πρέπει να γίνει μία αναφορά στο εννοιολογικό περιεχόμενο του.

Κατ΄ αρχήν όταν αναφερόμαστε στην αναδιάρθρωση δεν αναφερόμαστε στην αναδιοργάνωση που είναι κάτι άλλο. Επίσης, δεν αναφερόμαστε σε αναδιάρθρωση με νομικό και οργανωτικό περιεχόμενο, αλλά μόνο σε χρηματοδοτικό περιεχόμενο.

Κατά συνέπεια το επιστημονικό ενδιαφέρον επικεντρώνεται στο σκέλος του παθητικού το οποίο πέραν των άλλων εκφράζει και τις πηγές χρηματοδότησης της επιχείρησης.

Με βάση το παραπάνω σκεπτικό, αναδιάρθρωση σημαίνει μία αναδιάταξη των λογαριασμών του παθητικού από το Μετοχικό κεφάλαιο (Κ.Α 40) μέχρι και τα ασφαλιστικά ταμεία (Κ.Α 55).

Όλοι οι παραπάνω λογαριασμοί αποτελούν ταυτόχρονα και τις παραμέτρους της πρότασης του σχεδίου αναδιάρθρωσης.

 

 

Το σχέδιο αναδιάρθρωσης της επιχείρησης επηρεάζει και επηρεάζεται από όλους τους λογαριασμούς του παθητικού ή μέρος του παθητικού. Σε κάθε περίπτωση πριν προχωρήσουμε στη σύνταξη της πρότασης, έχουμε εξετάσει τα όρια και τις αντοχές της επιχείρησης (βλέπε www.fbs.com.gr Πώς θα κάνετε μία επιχείρηση βιώσιμη).

Μία πρόταση (Σχέδιο)αναδιάρθρωσης ενδεικτικά και συνοπτικά μπορεί να περιλαμβάνει τα εξής:

Κ.Α 40 :Μετοχικό κεφάλαιο:	Αύξηση μετοχικού κεφαλαίου ή συμψηφισμό ζημιών μείωση μετοχικού κεφαλαίου
Κ.Α 45 &52: Μακροχρόνιες και  βραχυχρόνιες υποχρεώσεις:	Στην περίπτωση αυτή ο Κώδικας Δεοντολογίας των τραπεζών (παράρτημα ΙΙΙ του Κώδικα) δίνει μία σειρά από εναλλακτικές λύσεις, μία από τις λύσεις αυτές να θα ταιριάζουν στην επιχείρηση (απομείωση, επιμήκυνση, μείωση επιτοκίου, πάγωμα, split,κλπ) Στο σημείο αυτό θα πρέπει να διευκρινίσουμε ότι η αναδιάρθρωση δεν έχει σχέση με την διευκόλυνση, ρύθμιση, διευθέτηση. Η αναδιάρθρωση σε ότι αφορά τις τράπεζες είναι η οριστική διευθέτηση από μηδενική βάση.
Κ.Α50 &53: Προμηθευτές-Πιστωτές	Στην περίπτωση προμηθευτών- πιστωτών πρέπει να αποφεύγεται η απομείωση (κούρεμα). Αν αυτό είναι δύσκολο να γίνεται, μόνο σε επίπεδο μέσου μικτού περιθωρίου κέρδους ώστε να υφίσταται ζημία αλλά να έχει απώλεια μόνο κέρδους. Η πρόταση που γίνεται και έχει αποτέλεσμα στην πράξη είναι να πληρώνονται οι τρέχουσες αγορές και μαζί με αυτές ένα ποσοστό παλαιότερων υποχρεώσεων. Η πρακτική αυτή σημαίνει ότι η επιχείρηση μπορεί να συνεχίσει την απρόσκοπτη λειτουργία της χωρίς προβλήματα διαθεσιμότητας εμπορευμάτων και πρώτων υλών.
53.00: Αποδοχές πληρωτέες:	Σε ένα σχέδιο αναδιάρθρωσης πρέπει να αποφεύγεται η απομείωση(κούρεμα) των αποδοχών πληρωτέων του προσωπικού. Ο χρονικός ορίζοντας το πολύ να είναι δύο (2) χρόνια με καταβολή των τρεχουσών υποχρεώσεων.
54-55: Δημόσιο και ασφαλιστικά ταμεία:	Θα λέγαμε στην περίπτωση αυτή εδώ αρχίζουν τα δύσκολα. Αν έχουμε την περίπτωση απώλειας των 100 δόσεων, τότε η επιχείρηση πρέπει να προσφύγει στις διατάξεις του εξωδικαστικού μηχανισμού, κάτι πολύ δύσκολο στην πράξη. Θα ήταν καλύτερα στην περίπτωση αυτή η επιχείρηση να εξετάσει την περίπτωση εφαρμογής του άρθρου 106β.

Δεν υπάρχει «κανόνας» κι ενιαία αντιμετώπιση των επιχειρήσεων στα πλαίσια σύνταξης σχεδίου αναδιάρθρωσης, κάθε επιχείρηση αντιμετωπίζεται ξεχωριστά.

 

 

 

 

Το θέμα δεν είναι να συντάξουμε ένα σχέδιο αναδιάρθρωσης για μία επιχείρησης αλλά το σχέδιο αυτό να γίνει αφενός μεν αποδεκτό από τους πιστωτές, αφετέρου δε, η επιχείρηση να έχει τη δυνατότητα και την ικανότητα να ανταποκριθεί διαχρονικά στις υποχρεώσεις που απορρέουν από το σχέδιο αναδιάρθρωσης.

Για να γίνει το σχέδιο αποδεκτό από τους πιστωτές θα πρέπει να ισχύει η σχέση ότι δεν επιδεινώνεται η οικονομική θέση των πιστωτών. Δεν επιδεινώνεται η οικονομική θέση  όταν αυτά που προτείνονται από το σχέδιο αναδιάρθρωσης είναι ίσα ή και μεγαλύτερα από αυτά που θα εισέπραττε στην περίπτωση αναγκαστικής είσπραξης σύμφωνα με το άρθρο 977 του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας.

Σε ότι αφορά για τον προσδιορισμό των δυνατοτήτων και ικανοτήτων της επιχείρησης συντάσσουμε έναν ιδιότυπο ταμειακό προϋπολογισμό ειδικά σχεδιασμένο για το σχέδιο αναδιάρθρωσης. Η δομή του ταμειακού προϋπολογισμού με αφετηρία τον EBITDA(Κέρδη προ τόκων, αποσβέσεων και φόρων) μας δίνει αφενός μεν τις δυνατότητες και τις ικανότητες της επιχείρησης αφετέρου τις προτεραιότητες που θέτει. Πιο συγκεκριμένα, η δομή του ταμειακού προϋπολογισμού αναδιάρθρωσης έχει ως εξής: (Η δομή παρουσιάζεται σε (3) στάδια (παράδειγμα):

 

ΠΗΓΕΣ	ΠΟΣΑ
1. EBITDA	500.000
2. Οφειλές σε προσωπικό	-20.000
3. Οφειλές σε προμηθευτές	-50.000
4. Ανάγκες κεφαλαίου κινήσεως	-100.000
5. Λειτουργικό ταμειακό	330.000
6. ΙΚΑ, Ασφαλιστικά ταμεία	-60.000
7. Δημόσιο	-100.000
8. Διαθέσιμα για εξυπηρέτησης δανεισμού	170.000
9. Τοκοχρεολύσια Τράπεζας Α	-50.000
10. Τοκοχρεολύσια Τράπεζας Β	-30.000
11. Τοκοχρεολύσια Τράπεζας Γ	-20.000
12. Ελεύθερες ταμειακές ροές	70.000

 

Με βάση το ύψος των ελεύθερων ταμειακών ροών γίνεται πρόβλεψη για τυχόν αμοιβές εταίρων. Ειδικά το ποσό που διατίθεται σε κάθε τράπεζα είναι συνάρτηση του ποσοστού συμμετοχής κάθε τράπεζας στο συνολικό τραπεζικό δανεισμό.

 

 

Το μίγμα των υποχρεώσεων έχει ιδιαίτερη σημασία σε ένα σχέδιο αναδιάρθρωσης κι αυτό διότι η ποσοστιαία σύνθεση των υποχρεώσεων μας κατευθύνει στη «δομή» του σχεδίου αναδιάρθρωσης. Σύμφωνα με το Ελληνικό Λογιστικό Σχέδιο, οι βασικές κατηγορίες υποχρεώσεων της επιχείρησης έχουν ως εξής:

   45: Μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις (κυρίως τράπεζες)

   50: Προμηθευτές

   51: Γραμμάτια πληρωτέα

   52: Τράπεζες (βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις)

   53: Πιστωτές διάφοροι

   54: Υποχρεώσεις από φόρους-τέλη

   55: Ασφαλιστικοί οργανισμοί

 

Με βάση την ποσοστιαία σύνθεση των παραπάνω υποχρεώσεων, προσδιοριστικά στοιχεία για τη δομή του σχεδίου αναδιάρθρωσης είναι:

α) Ποιοι και πόσοι λογαριασμοί συγκεντρώνουν το 20% των συνολικών υποχρεώσεων. Το ποσοστό αυτό είναι αναγκαίο για τη λήψη ασφαλιστικών μέτρων (άρθρο 106, παράγρ.6, Ν.4446/2016).

β) Ποιοι θα συμμετέχουν στο σχέδιο αναδιάρθρωσης

γ) Ποιοι και πόσοι συγκεντρώνουν το 50%, 60% και 85%. Το 50% απαιτείται στην κατ΄ αρχήν συμφωνία του εξωδικαστικού μηχανισμού, το 60% των πιστωτών απαιτείται τόσο για την επικύρωση εξυγίανσης, όσο και για την επικύρωση του εξωδικαστικού μηχανισμού και τέλος αυτοί που συγκεντρώνουν το 85% και στην περίπτωση αυτή έχουμε την ταχεία διαδικασία του εξωδικαστικού μηχανισμού.

Το ύψος και το είδος των εξασφαλίσεων που έχουν παραχωρηθεί από την επιχείρηση αποτελεί έναν άλλον ουσιαστικό παράγοντα της διαμόρφωσης του σχεδίου αναδιάρθρωσης που συνδέεται και με το γενικό κανόνα των συμφωνιών, δηλαδή να μην επιδεινώνεται η καθαρή θέση των πιστωτών.

 

 

Ύστερα από τη σύνταξη του σχεδίου αναδιάρθρωσης και τον έλεγχο βιωσιμότητας και τον έλεγχο της ικανότητας ως δυνατότητας να ανταπεξέρχεται στις υποχρεώσεις του σχεδίου, μεταφέρουμε τα δεδομένα του σχεδίου αναδιάρθρωσης στον ολοκληρωμένο χρηματοοικονομικό προγραμματισμό. Ο ολοκληρωμένος χρηματοοικονομικός προγραμματισμός αποτελείται από μία σειρά επιμέρους προϋπολογισμών που καταλήγουν στους Proformaισολογισμούς. Η προσέγγιση αυτή μας δίνει τη δυνατότητα να προσδιορίσουμε μία σειρά από δείκτες που συνδέονται με το σκοπό και το στόχο του σχεδίου αναδιάρθρωσης.

Υπενθυμίζουμε ότι η αναδιάρθρωση εντάσσεται στη διαδικασία εξυγίανσης της επιχείρησης με την οποία επιδιώκεται η διατήρηση της βιωσιμότητας, η ανόρθωση της επιχείρησης και η απρόσκοπτη ανάπτυξη. Έτσι, διαχρονικά το ενδιαφέρον μας επικεντρώνεται σε εκείνους του δείκτες με τους οποίους προσδιορίστηκε το επίπεδο βιωσιμότητας. Οι δείκτες που χρησιμοποιούνται είναι:

 

Αναλογία ιδίων κεφαλαίων

Δυναμική δανειακή επιβάρυνση

Λειτουργικό περιθώριο κέρδους

Ειδική ρευστότητα

Χρόνος ανακύκλωσης κεφαλαίου

Κάλυψη τόκων

 

     Η διαχρονική πορεία και η εκτέλεση του σχεδίου αναδιάρθρωσης πρέπει να βελτιώνει τους σχετικούς δείκτες και να αυξάνει το επίπεδο βιωσιμότητας. Σε αυτή τη φάση κρίνεται κι αξιολογείται το πριν και το μετά και εκτιμώνται οι προοπτικές της επιχείρησης.

 

Θεσσαλονίκη, 7/5/2018

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Γ. ΚΑΜΠΟΥΡΗΣ

Διδάκτωρ του πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης,

 

Ειδικός επιστήμονας σε θέματα χρηματοοικονομικής διοίκησης, επενδύσεων και εξυγίανσης επιχειρήσεων.