Πριν προχωρήσουμε στην ουσία του θέματος, κρίνουμε σκόπιμο και αναγκαίο να προσδιορίσουμε το περιεχόμενο των εννοιών: βιώσιμη επιχείρηση, βιώσιμη λύση και ανάκαμψη.

ΒΙΩΣΙΜΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ: Για τις ανάγκες της παρούσας εργασίας, σε συνδυασμό με την πρόταση που θα ακολουθήσει στη συνέχεια, μία επιχείρηση θεωρείται βιώσιμη όταν, αφενός μεν παράγει ικανά λειτουργικά κέρδη (ΕΒΙΤDΑ>0), αλλά και ταυτόχρονα το ύψος των λειτουργικών κερδών εξυπηρετεί τις βραχυχρόνιες υποχρεώσεις της (Δανειακή Βιωσιμότητα).

ΒΙΩΣΙΜΗ ΛΥΣΗ: Είναι η λύση που δίνεται από τα Πιστωτικά Ιδρύματα στα πλαίσια της αναδιάρθρωσης των τραπεζικών υποχρεώσεων. Μία λύση που μακροχρόνια δεν δημιουργεί προβλήματα και η εξυπηρέτηση του δανεισμού γίνεται απρόσκοπτα.

ΑΝΑΚΑΜΨΗ: Μετά την απόκτηση της βιωσιμότητας, ως ανάκαμψη θεωρείται η επαναφορά της επιχείρησης σε ικανοποιητικούς ρυθμούς μεγέθυνσης (αύξηση δραστηριότητας, αύξηση κύκλου εργασιών).

ΑΝΑΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ: Η αναχρηματοδότηση γίνεται για εξόφληση υφιστάμενου δανείου με τη χορήγηση ενίοτε και χρηματοδότηση των αναγκών κεφαλαίου κινήσεως.

Σκοπός της παρούσας εργασίας – αφού δώσαμε πρώτα το εννοιολογικό περιεχόμενων των παραμέτρων του θέματος-  είναι να παρουσιασθεί το θέμα σε όλες του τις διαστάσεις. Μεταξύ των άλλων, εξετάζει και απαντά:

(α) Πότε γίνεται η αναχρηματοδότηση και ποιες επιχειρήσεις αφορά;

(β) Η αναχρηματοδότηση και ο ρόλος των Εταιριών Διαχείρισης Απαιτήσεων

(γ) Κίνητρα ειδικού προγράμματος

(δ) Πρόταση-μεθοδολογία

(ε) Οφέλη- γενικά συμπεράσματα

 

 

 

Μία βασική προϋπόθεση για την εφαρμογή της πρότασής μας είναι η επιχείρηση να είναι πραγματικά βιώσιμη και το πρόβλημα να βρίσκεται στην εξυπηρέτηση του τραπεζικού δανεισμού. Με τον όρο «πραγματικά βιώσιμη» εννοούμε η επιχείρηση αντιμετωπίζει ουσιαστικό πρόβλημα στην εξυπηρέτηση του υφιστάμενου δανεισμού ή στην πρόταση που προτείνει για ρύθμιση η Τράπεζα ή μία Εταιρία Διαχείρισης. Το ύψος του EBITDA είναι προσδιοριστικό και μία άλλη προϋπόθεση είναι ότι αυτό να είναι μεγαλύτερο των χρηματοοικονομικών εξόδων (τόκοι και συναφή έξοδα).

Μία δεύτερη κατηγορία αναφέρεται στις επιχειρήσεις εκείνες που οι προτάσεις γίνονται από τις Εταιρίες Διαχείρισης Απαιτήσεων και Πιστώσεων, θα χαρακτηρίζονται βιώσιμες -όπως αυτές οι λύσεις προσδιορίστηκαν στην παράγραφο (1)- και κατά συνέπεια αναζητείται εναλλακτική λύση μέσω αναχρηματοδότησης. Στην περίπτωση αυτή, το θέμα συνδέεται με το επίπεδο ρευστότητας.

Μία Τρίτη κατηγορία επιχειρήσεων είναι εκείνες που η επιχείρηση είναι «αιχμάλωτη» σε μία τράπεζα σε συνθήκες υψηλών επιτοκίων και πέραν των προβλεπόμενων εξασφαλίσεων. Η αναχρηματοδότηση από μία άλλη τράπεζα αποτελεί μία ελκυστική λύση στα πλαίσια της μείωσης των χρηματοοικονομικών εξόδων.

Όλα τα παραπάνω, θα τα δούμε σε επόμενη παράγραφο στον Μηχανισμό της μεθοδολογίας της πρότασής μας.

Μπορεί τα κόκκινα δάνεια να μεταφέρθηκαν από τους ισολογισμούς των τραπεζών σε FUNDS και Εταιρίες Διαχείρισης Απαιτήσεων από Δάνεια και Πιστώσεις, ωστόσο το απόθεμα των δανείων παραμένει. Έτσι, μέσα στα πλαίσια των διαθεσίμων χρηματοδοτικών πόρων περιορίζεται σημαντικά η χρηματοδότηση των βιώσιμων επιχειρήσεων.

Ως γνωστόν, οι εταιρίες Διαχείρισης Απαιτήσεων από Δάνεια και Πιστώσεις ιδρύθηκαν με το Ν. 4354/2015, ο οποίος, μεταξύ των άλλων, τις επιτρέπει και την αναχρηματοδότηση των επιχειρήσεων. Ωστόσο, όπως αναφέρεται από την Τράπεζα της Ελλάδος ^[1]  καμία από τις παραπάνω εταιρίες δεν υπέβαλε τέτοιο αίτημα.

Μέσα στα πλαίσια του σκοπού για τον οποίο δημιουργήθηκαν είναι να παρέχουν βιώσιμες λύσεις σε βιώσιμες επιχειρήσεις. Η επίτευξη του στόχου αυτού σημαίνει επιστροφή της επιχείρησης στην απρόσκοπτη παραγωγική διαδικασία αλλά και μεσοπρόθεσμα στην μεταπώληση των υγιών χρηματοδοτήσεων (δανείων) στις τράπεζες.

 

Η μεταβίβαση των «κόκκινων δανείων» στα FUNDS έγινε στην ονομαστική τους αξία (απαίτηση) σε ένα τίμημα ιδιαίτερα χαμηλό. Με βάση τα στοιχεία που είδαν το φως της δημοσιότητας, η τιμή πώλησης διαμορφώνεται από 10%-40% της ονομαστικής αξίας, ανάλογα το ύψος των εξασφαλίσεων και ειδικότερα την ποιότητα των εξασφαλίσεων.

Δεν είναι λίγες οι φορές που οι Εταιρίες Διαχείρισης προτείνουν μη βιώσιμες λύσεις, δεν ακολουθούν τον Κώδικα Δεοντολογίας των τραπεζών, ούτε τις κατευθυντήριες οδηγίες της Τράπεζας της Ελλάδος και της ΕΚΤ.

Η προσέγγιση που ακολουθούμε στη μεθοδολογία αναχρηματοδότησης είναι μία διαπραγμάτευση Win–Win. Η διαπραγμάτευση αυτή γίνεται τόσο για την επίτευξη συμφωνίας για την υιοθέτηση (έγκριση) ενός σχεδίου αναδιάρθρωσης με μια Εταιρία Διαχείρισης Απαιτήσεων, όσο και για την χρηματοδότηση από την άλλη τράπεζα. Η αναχρηματοδότηση, ανάλογα το σκοπό που γίνεται, περιλαμβάνει δύο περιπτώσεις:

α) την αναχρηματοδότηση της επιχείρησης για υφιστάμενο ενήμερο δανεισμό

και β) την αναχρηματοδότηση κατά τη φάση έγκρισης του Σχεδίου Αναδιάρθρωσης με την εταιρία Διαχείρισης.

Σημειώνεται ότι, και στις δύο περιπτώσεις, η επιχείρηση θα πρέπει να χαρακτηρίζεται και να αξιολογείται ως βιώσιμη και μη προβληματική. Ειδικά για την (β) περίπτωση, η επιχείρηση θα πρέπει να αξιολογείται και Δανειακά βιώσιμη.

 

 

4.1 Αναχρηματοδότηση υφιστάμενου δανείου

Η περίπτωση αυτή αναφέρεται σε υφιστάμενο ενήμερο δάνειο του οποίου η περίοδος εξυπηρέτησης (εξόφλησης) δεν έχει λήξει. Επομένως, εφόσον υπάρχει ακόμη ικανός χρονικός ορίζοντας, μία αναχρηματοδότηση του δανείου μπορεί – ανάλογα με την περίπτωση- να έχει τα παρακάτω οφέλη:

α) μείωση επιτοκίου

β) μείωση χρηματοοικονομικών εξόδων

γ) επιμήκυνση περιόδου

δ) μείωση τοκοχρεολυτικής δόσης

ε) βελτίωση της ρευστότητας

στ) χρήση κινήτρων (εγγύηση του Δημοσίου)

ζ) μείωση εξασφαλίσεων

Ειδικά για την περίπτωση (στ) θα γίνει στη συνέχεια ειδική αναφορά, όταν εξετάσουμε τη συμβολή και τον ρόλο της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας.

 

 

4.2 Αναχρηματοδότηση επιχείρησης στη φάση της αναδιάρθρωσης- διαπραγματεύσεων με Εταιρία Διαχείρισης Απαιτήσεων

Η περίπτωση αυτή είναι περισσότερο σύνθετη και θα λέγαμε όχι εύκολη, αφού η επιχείρηση έχει το «μειονέκτημα» της αδυναμίας εξυπηρέτησης του τραπεζικού δανεισμού. Όπως στην προηγούμενη περίπτωση, τα «εξυπηρετούμενα μέρη» είναι τρία μόνο που στην περίπτωση αυτή αντί για δύο τράπεζες έχουμε την Εταιρία Διαχείρισης Απαιτήσεων, την τράπεζα και την επιχείρηση.

Όπως στην παραπάνω περίπτωση, με το σκεπτικό και το δεδομένο ότι η επιχείρηση είναι βιώσιμη και μη προβληματική, το θέμα είναι η βιώσιμη λύση που δίνεται μέσω του προτεινόμενου σχεδίου αναδιάρθρωσης. Έτσι, η επιχείρηση με «όπλο» τη βιωσιμότητα και τις αναγκαίες εξασφαλίσεις, προχωρεί στην αναχρηματοδότηση (Χρηματοδότηση) από την τράπεζα. Με το προϊόν του δανείου εξοφλεί ολοσχερώς το παλαιό δάνειο και εξυπηρετεί το νέο δάνειο. Τα οφέλη που προκύπτουν στην περίπτωση αυτή είναι  τόσο ποσοτικά όσο και ποιοτικά.

Βέβαια, το ζητούμενο στην περίπτωση αυτή είναι ποιο είναι το ύψος της άμεσης καταβολής στην περίπτωση ολοσχερούς εξόφλησης του δανείου.

Για το θέμα αυτό, σε ανάλογη επιστημονική εργασία μας (FBS)[2] έχουμε υποστηρίξει ότι το ύψος αυτό θα πρέπει να είναι ίσο με την καθαρή παρούσα αξία των περιουσιακών στοιχείων της επιχείρησης σε ένα σενάριο «βίαιης ρευστοποίησης». Στο αναλυτικό παράδειγμα που θα ακολουθήσει, γίνεται πλήρως κατανοητή η όλη μεθοδολογία. Τα οφέλη που προκύπτουν στην περίπτωση αυτή είναι:

α) η επιχείρηση επιστρέφει στην κανονικότητα

β) ανακτά τη φερεγγυότητά της

γ) οι δαπάνες εξυπηρέτησης του νέου δανείου (τόκοι και χρεολύσια) είναι σύμφωνες με τις δυνατότητές της.

δ)βελτιώνεται η ρευστότητά της

ε) αυξάνεται ο δείκτης ιδίων κεφαλαίων

στ) η καθαρή θέση αυξάνεται με το ποσό της απομείωσης-κουρέματος

ζ) μπορεί να συμμετέχει σε αναπτυξιακά προγράμματα

 

Στη συνέχεια παρατίθενται δύο παραδείγματα αναχρηματοδότησης: ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ (1): Αναχρηματοδότηση υφιστάμενου και ενήμερου δανείου και

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ (2): Αναχρηματοδότηση στα πλαίσια του Σχεδίου Αναδιάρθρωσης. Το δεύτερο παράδειγμα είναι πραγματικό παράδειγμα, το αποτέλεσμα του οποίου ήταν η διαπραγμάτευση που είχαμε με FUND

 

Μια επιχείρηση πριν 5 χρόνια έλαβε μακροχρόνια δάνεια για 10 χρόνια ύψους 1.000.000€ με επιτόκιο 5%. Σήμερα στο τέλος του 5^ου χρόνου έτους αποφασίζει να προβεί στην αναχρηματοδότηση του δανείου για 10 χρόνια με επιτόκιο 3%. Σημειώνεται ότι οι Εξασφαλίσεις – Εγγυήσεις ανέρχονται σε 120% του αρχικού δανείου. Ποια είναι τα ποσοτικά οφέλη; το επιτόκιο προεξόφλησης να είναι 5%

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ (2): Αναχρηματοδότηση – Σχέδιο αναδιάρθρωσης

Η ονομαστική οφειλή μιας επιχείρησης σε Fund ανέρχεται στο ποσό των 1.270.000€ .Από την εταιρεία διαχείρισης, στην οποία έχει ανατεθεί από το Fund η διαχείριση και είσπραξη προτείνονται:

Α) Μείωση της οφειλής στο 1.000.000€, (Απομείωση – Κούρεμα)

Β) Προκαταβολή 150.000€

Γ) Το υπόλοιπο 850.000€ σε 7 χρόνια με επιτόκιο 2%

Δ) Δέχεται για εφάπαξ εξόφληση με το ποσό των 600.000€, όση είναι και η Καθαρή Παρούσα Αξία Κ.Π.Α. ρευστοποίησης. Συστημική τράπεζα δέχεται να χρηματοδοτήσει την επιχείρηση (αναχρηματοδότηση) με το ποσό των 600.000€ για 10 χρόνια με επιτόκιο 6%. Ποια θα είναι η απόφαση της επιχείρησης με το επιτόκιο προεξόφλησης να είναι 5%?

 

Οι καταβολές θεωρούνται ότι γίνονται στο τέλος κάθε έτους.

Σημαντική είναι η προσφορά και η συμβολή της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας (Ε.Α.Τ) στην στήριξη-ενίσχυση των επιχειρήσεων. Πρόσφατα, προχώρησε στην παροχή καινοτόμων χρηματοπιστωτικών και ψηφιακών εργαλείων με στόχο να στηρίξει χρηματοδοτικά πολλές επιχειρήσεις.

Αναμένεται να λειτουργήσει μία νέα υπηρεσία της Ε.Α.Τ μέσω ειδικής πλατφόρμας «Knowyourcustomer». Η μέθοδος αυτή έρχεται να ανατρέψει τις μέχρι τώρα διαδικασίες. Κάθε αίτηση θα περνά πρώτα από την ΕΑΤ και μετά από τις τράπεζες.

Με άλλα λόγια, εισάγει το θεσμό (διαδικασία) προαξιολόγησης και προεπιλεξιμότητας. Οι επιχειρήσεις που θα περνούν το στάδιο αυτό, θα είναι οι δυνητικοί πελάτες μέσω από έναν πίνακα για όλη την Ελλάδα που θα φαίνεται σε όλες τις τράπεζες.

Με σημείο αναφοράς την καινοτόμο αυτή διαδικασία, η αναχρηματοδότηση μπορεί  να βοηθήσει τόσο για τις επιχειρήσεις με ενήμερα δάνεια, όσο και με μη (NPLs).

Ήδη σήμερα με σχετικό πρόγραμμα που βρίσκεται εν «δυνάμει» χρηματοδοτεί επιχειρήσεις με ενήμερα δάνεια για τον σκοπό της αναχρηματοδότησης.

Η ΕΑΤ κάνοντας ένα βήμα μπροστά -κι αυτό εντάσσεται στη συνολική πρότασή μας- να αξιολογεί και την βιωσιμότητα της επιχείρησης με βάση το επιχειρησιακό σχέδιο (BusinessPlan). Το σχέδιο αναδιάρθρωσης και την πρόταση αναχρηματοδότησης. Τα βασικά κριτήρια αξιολόγησης θα είναι:

α) τα κριτήρια της Ε.Ε περί μη προβληματικότητας

β) και τα παρακάτω κριτήρια: