Το παρακάτω κείμενο αναφέρεται στον Κλάδο Τουρισμού, του Ν. Σερρών. Τρία τα βασικά ερωτήματα: Ποιος Τουρισμός, ποια Ανάπτυξη, ποιο Σχέδιο;
1.Εισαγωγή
Το άρθρο αυτό γράφεται με την αφορμή της ειδικής ημερίδας στο επιμελητήριο Σερρών. Στις ημερίδες αυτές, ιστορικά, το θέμα συνδέεται με αναπτυξιακά(;) προγράμματα και τυχόν επιδοτήσεις(;). Χωρίς κανένα άλλο σχόλιο, στο άρθρο αυτό θα αναφερθούμε στην ανάπτυξη του τουρισμού που δεν υπήρξε ποτέ!! Όχι με “εγώ πιστεύω και εγώ νομίζω” αλλά με στοιχεία και στην περίπτωση αυτή οι αριθμοί είναι αμείλικτοι.
Από πλευράς μεθοδολογικής προσέγγισης, οι μεταβλητές που χρησιμοποιούνται στο σύντομο αυτό άρθρο είναι:
- Αφίξεις-Διανυκτερεύσεις
- Κλίνες Ξενοδοχείων
- Βαθμός πληρότητας ξενοδοχείων
- Κατάσταση ξενοδοχειακών μονάδων
Οι παραπάνω μεταβλητές κρίνονται ικανοποιητικές για να μας δώσουν την οικονομική ταυτότητα του Τουρισμού στον Ν. Σερρών.
2. Αφίξεις-Διανυκτερεύσεις
Τόσο οι αφίξεις όσο και οι διανυκτερεύσεις είναι στοιχεία που προσδιορίζουν τη ζήτηση των τουριστικών υπηρεσιών. Με βάση τα στοιχεία της ΕΣΥΕ οι αφίξεις στον Ν. Σερρών το 2009 ήταν 89.756, ενώ το 2014 μειώθηκαν σε 77.710, δηλαδή μείωση κατά −13,42%.Σε ό,τι αφορά τις διανυκτερεύσεις, το ύψος αυτών στα αντίστοιχα έτη με τις αφίξεις ήταν 2009: 172.025€ και 2014: 158.655€, ήτοι μείωση −7,77%.
Με βάση τα παραπάνω στοιχεία παρατηρούμε ότι και οι δύο μεταβλητές που προσδιορίζουν τη ζήτηση, μειώνονται διαχρονικά.
3.Κλίνες Ξενοδοχείων
Ο αριθμός των κλινών των ξενοδοχειακών μονάδων σε μια περιοχή αναφέρεται στην υπάρχουσα υποδομή (προσφορά). Ο αριθμός των κλινών αυξήθηκε στο χρονικό ορίζοντα 2009-2014 αυξήθηκε από 1828 το 2009 στα 2268 το 2014. Δηλαδή είχαμε αύξηση της τάξης του +24,07%. Έτσι παρατηρούμε, παρά το γεγονός ότι η ζήτηση μειώνεται (αφίξεις-διανυκτερεύσεις), η προσφορά αυξάνεται.
4. Βαθμός Πληρότητας
Εκεί που η «προσφορά» συναντά τη ζήτηση, σε μια ξενοδοχειακή μονάδα προσδιορίζεται ο βαθμός πληρότητας. Απλά ο βαθμός πληρότητας του ξενοδοχείου είναι το πηλίκο Β.Π.= (Πωληθείσες κλίνες)/(Διαθέσιμες κλινες) %
Ο βαθμός πληρότητας των ξενοδοχειακών μονάδων του Ν. Σερρών και Ελλάδας είχε ως εξής:
Έτος | Β.Π Ν.Σερρών | Β.Π. Ελλάδα |
---|---|---|
2009 | 28.20% | 51.10% |
2010 | 24.70% | 48.10% |
2011 | 21.40% | 48.30% |
2012 | 19.10% | 43.20% |
2013 | 19.30% | 45.20% |
2014 | 20.40% | 47.30% |
Με μέσο βαθμό πληρότητας 20% δεν μπορεί να μιλάμε για βιωσιμότητα των ξενοδοχειακών μονάδων.
5.Ξενοδοχειακές Μονάδες Ν.Σερρων
Στον Ν. Σερρών υπάρχουν 13 Ξενοδοχειακές μονάδες με νομική μορφή ΕΠΕ ή ΑΕ. Βασικά χαρακτηριστικά της οικονομικής κατάστασης των ξενοδοχειακών μονάδων είναι (επεξεργασία δείγματος επιχειρήσεων):
- Η φθίνουσα πορεία των πωλήσεων που στη διάρκεια της κρίσης ξεπερνά το 60%.
- Τα αρνητικά αποτελέσματα που παρουσιάζουν στον χρονικό ορίζοντα 2009-2014.
- Η παντελής έλλειψη ρευστότητας.
- Το υψηλό χρηματοοικονομικό κόστος και η αδυναμία εξυπηρέτησης του τραπεζικού δανεισμού.
- Ο υψηλός τραπεζικός δανεισμός που τις περισσότερες φορές χρηματοδότησε “υπερ-παγιοποιήσεις” που δεν συνδέονται με τον όγκο της δραστηριότητας..
6.Συμπεράσματα
Τα τελευταία χρόνια πολλά λέγονται για τον τουρισμό στην Ελλάδα και αύξηση και …λόγια-λόγια. Τα ξενοδοχεία στην Ελλάδα είναι υπερδανεισμένα και αντιμετωπίζουν πρόβλημα βιωσιμότητας. Η αύξηση των αφίξεων δεν σημαίνει κατ’ ανάγκη αύξηση των εσόδων των ξενοδοχείων.
Όσον αφορά τον Ν. Σερρών, ο Τουρισμός ακολουθεί όλες τις …συνιστώσες της οικονομίας του Νομού, βρίσκεται σε φθίνουσα πορεία, ενώ οι ξενοδοχειακές μονάδες αντιμετωπίζουν πρόβλημα βιωσιμότητας.
Από πλευράς κλινών βρισκόμαστε σε φάση κορεσμού!!! Δεν θέλουμε ανάπτυξη μέσω επενδυτικών δαπανών, έχουμε ανάγκη από σχεδιασμό του τουριστικού προϊόντος του νομού. Έχουμε ανάγκη από ένα Marketing Plan για τον τουρισμό του νομού. Έχουμε ανάγκη από ένα σχέδιο (Business Plan) για τον νομό. Ένας νομός που εδώ και χρόνια αναζητά εναγωνίως τη χαμένη ελπίδα!!
7.Γενικά Συμπεράσματα
Τα τελευταία χρόνια πολλά λέγονται και γράφονται για την ανάπτυξη του τουρισμού στη χώρα μας. Όλοι μετρούν άτομα και λένε πόσα εκατομμύρια ήρθαν. Ξεχνούν όμως τα έσοδα του τουρισμού. Ξεχνούν την αύξηση του κόστους λειτουργίας και τις επιβαρύνσεις της πολιτείας.
Επειδή το θέμα είναι τεράστιο, θα ήθελα να κλείσω το άρθρο αυτό με έναν δείκτη που ανατρέπει την ευημερία (!!;;) του τουρισμού. Ο δείκτης αυτός αφορά τα έσοδα ανά επισκέπτη στη χώρα μας, ο οποίος στο χρονικό ορίζοντα 2005-2015 είχε ως εξής:
Από την ανάγνωση των στοιχείων φαίνεται ότι έχουμε σημαντική μείωση του μέσου εσόδου ανά επισκέπτη. Αν λάβουμε υπόψη ότι τα τελευταία χρόνια είχαμε αύξηση του κόστους διανυκτέρευσης ανά επισκέπτη καταλαβαίνουμε γιατί τα ξενοδοχεία δεν μπορούν να πληρώσουν τον ΕΝΦΙΑ.
Του Δημητρίου Καμπούρη
Διδάκτωρ Οικονομικών
Επιστημών ΑΠΘ
Γενικός Διευθυντής της FBS