Β) ΖΗΤΗΣΗ

Σε μια προσπάθεια να ποσοτικοποιήσουμε τη ζήτηση των ξενοδοχειακών μονάδων θα λάβουμε υπόψη:

α) Αφίξεις τουριστών (αλλοδαπών και ημεδαπών)

β) Ύψος διανυκτερεύσεων

γ) Βαθμός πληρότητας

δ) Πωλήσεις των επιχειρήσεων και στη συγκεκριμένη περίπτωση οι πωλήσεις των επιχειρήσεων του δείγματος.

Για τις παραπάνω παραμέτρους της ζήτησης έχουμε να κάνουμε τις εξής αξιολογικές κρίσεις:

–          Αφίξεις τουριστών

Σε ότι αφορά τις αφίξεις τουριστών ημεδαπής το 2010 έφθασαν στις 167.948 για να μειωθούν το 2017 στις 166.853 με ποσοστό μείωσης που έφθασε στο -0,7%

Αντίθετα, οι αφίξεις των αλλοδαπών ύστερα από μία μείωση που σημειώθηκε το 2012 (33%), στη συνέχεια παρουσιάζουν αυξητικές τάσεις για να κορυφωθεί η αύξηση των αφίξεων το έτος 2017 και να φθάσει στα 87.762 παρουσιάζοντας αύξηση 150%!

Για την περιφέρεια επικράτησαν οι ίδιες τάσεις, σε μικρότερο όμως βαθμό.

–          Διανυκτερεύσεις

            Ως είναι φυσικό, ανάλογη τάση παρουσιάσθηκε διαχρονικά και σε επίπεδο διανυκτερεύσεων με βάση τις ημέρες παραμονής. Έτσι, πιο συγκεκριμένα μεταξύ των ετών 2010 και 2017 σημειώθηκαν οι παρακάτω διαχρονικές μεταβολές :

-διανυκτερεύσεις ημεδαπών: -11,7%

-Διανυκτερεύσεις αλλοδαπών: +169,6%

Κοινό χαρακτηριστικό είναι και στις δύο περιπτώσεις είναι ότι ο αριθμός  των ημεδαπών δεν είχε ανάλογη τάση με τους αλλοδαπούς  ενώ μειώθηκε και ποσοστό συμμετοχής στο σύνολο των τουριστών.

–          Βαθμός πληρότητας

Από τη μελέτη του πίνακα πληρότητας για την περίοδο 2010-2017 προκύπτει ότι στην οκταετία ο μέσος όρος στο νομό είναι 32,4% έναντι της περιφερειακής ενότητας Πελοποννήσου 28,4%. Ο χαμηλός βαθμός πληρότητας κατά την άποψη μας είναι και ο λόγος για τον οποίο τα ξενοδοχεία της περιοχής παρουσιάζουν αρνητικά αποτελέσματα. 

4.     ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

Η επιχειρησιακή αξιολόγηση αναφέρεται στην αποτελεσματική και αποδοτική  λειτουργία των παραγωγικών μέσων. Οι ξενοδοχειακές μονάδες είναι εντάσεως παγίου κεφαλαίου και κατά συνέπεια η επιχειρησιακή λειτουργία αναφέρεται στα κτίρια και εγκαταστάσεις.

Ασφαλώς και το προσωπικό εντάσσεται στην κατηγορία των παραγωγικών μέσων, ωστόσο όμως περιλαμβάνεται στο λειτουργικό κόστος και κατά συνέπεια το ενδιαφέρον μας εστιάζεται στην ανακύκλωση των περιουσιακών στοιχείων (αποτελεσματικότητα) ως και την απόδοση των απασχολούμενων κεφαλαίων (οικονομική αποδοτικότητα)

Από πλευράς μεγέθους ο μέσος όρος των πωλήσεων το 2016 ανά επιχείρηση έφθανε –σύμφωνα με τα στοιχεία του δείγματος – στα 606.680€ έναντι αντιστοίχου ποσού για το 2012 385.907€.

Οι δείκτες αποτελεσματικότητας των ετών 2014 και 2016 είχαν ως εξής:

Από την παρουσίαση των παραπάνω δεικτών γίνεται σαφές ότι οι επιχειρήσεις του δείγματος με βάση το σταθμισμένο μέσο όρο χαρακτηρίζονται ιδιαίτερα δυσκίνητες παρουσιάζοντας αρνητική αποδοτικότητα.

5. Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΟΥ ΔΕΙΓΜΑΤΟΣ

Με βάση τον χρονικό ορίζοντα της μελέτης 2012-2016 ως και τον ενοποιημένο ισολογισμό των επιχειρήσεων, έχουμε να κάνουμε τις παρακάτω αξιολογικές παρατηρήσεις:

1. Κατ΄αρχήν πρέπει να σημειώσουμε ότι επεξεργασθήκαμε τους ισολογισμούς όλων των επιχειρήσεων οι οποίες δημοσίευσαν ισολογισμό για όλα τα χρόνια της περιόδου 2012-2016

2. Οι  πωλήσεις των επιχειρήσεων  στην εξεταζόμενη περίοδο αυξήθηκαν κατά 71,5% ενώ στην ίδια περίοδο τα συνολικά έξοδα Διοίκησης και διάθεσης αυξήθηκαν κατά 88,2%.

3. Οι παραπάνω μεταβολές θα είχαν ως συνέπεια τα λειτουργικά αποτελέσματα (EBITDA) κέρδη προ τόκων και αποσβέσεων να σημειώσουν μείωση ωστόσο εμφανίζουν αύξηση λόγω των υψηλών μικτών κερδών στα οποία περιλαμβάνονται όμως και λοιπά έσοδα πλέον λόγω εφαρμογής των ΕΛΠ.

4. Οι τόκοι καθ΄ όλη τη διάρκεια της περιόδου εξακολουθούν να διαμορφώνονται σε υψηλά μεγέθη, ωστόσο η μείωση τους έναντι αύξηση των πωλήσεων περιορίζει σημαντικά το ποσοστό τους επί των πωλήσεων.

6. Από πλευράς επιχειρηματικού κινδύνου και ειδικότερα από πλευράς επιπέδου βιωσιμότητας το 33% από αυτές βρίσκονται στην περιοχή του υψηλού κινδύνου. Αυτό μεταφράζεται σε πλήθος 12 επιχειρήσεων έναντι συνόλου 36 εκ των οποίων οι 5 είναι για ένταξη στη διαδικασία εξυγίανσης

7.  Το 2012 οι επιχειρήσεις υψηλού κινδύνου έφταναν τις 16.

Μεγάλο ενδιαφέρον θα είχε αν η μελέτη περιελάμβανε μικρές μονάδες που τηρούν βιβλία Β΄ κατηγορίας και αυτό θα μπορούσε να γίνει με τη μορφή ερωτηματολογίου ή την υποβολή του Ε3.

6. ΕΙΔΙΚΑ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ – ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

Το πρώτο και βασικό πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι ξενοδοχειακές μονάδες της περιοχής είναι ο μεγάλος βαθμός εξάρτησης των επιχειρήσεων από τον τραπεζικό δανεισμό. Αυτό δεν είναι μόνο χαρακτηριστικό των ξενοδοχείων της περιοχής αλλά μέχρι ενός βαθμού σε όλα τα ξενοδοχεία της Ελλάδας, κάθε όμως περίπτωση έχει το ειδικό της βάρος.

Ο Μακροπρόθεσμος δανεισμός, ο βραχυπρόθεσμος δανεισμός και η σχέση του δανεισμού τόσο ως ποσοστό των συνολικών κεφαλαίων όσο κι ως ποσοστό των πωλήσεων είναι θέματα που χρήζουν ιδιαίτερης προσοχής και ειδικής υποστήριξης από ανθρώπους της χρηματοοικονομικής Διοίκησης. Η αναδιάρθρωση του τραπεζικού δανεισμού σε συνδυασμό με την εξέταση της λειτουργικής κερδοφορίας είναι θέματα του χθες. Ειδικότερα το σύνολο του τραπεζικού δανεισμού ως ποσοστό των πωλήσεων έφθανε το 2016 στο 55,2% των πωλήσεων.

Η παραπάνω σχέση έχει ως αποτέλεσμα η λειτουργική κερδοφορία των ξενοδοχείων να απορροφάται σε σημαντικό βαθμό από τους τόκους. Συγκεκριμένα, οι τόκοι ως ποσοστό των πωλήσεων το 2012 έφθαναν στο 26,4% ενώ το ίδιο ποσοστό το 2016 έφθανε στο 11,8%.

Θα λέγαμε ότι ο ξενοδοχειακός κλάδος στο νομό Μεσσηνίας στην τελευταία πενταετία εμφανίζει θετική τάση αφού περίπου το 1/3 των μονάδων χαρακτηρίζονται υψηλού κινδύνου, όταν σε άλλους νομούς είναι τουλάχιστον οι μισές.

ΓΕΝΙΚΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ –ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Η παρούσα μελέτη συντάχθηκε με πρωτοβουλία της FBS μέσα στα πλαίσια των διαφόρων ερευνών που πραγματοποιεί για τομείς της Οικονομίας και για συγκεκριμένες περιοχές της Ελλάδας.

Η παρούσα μελέτη αποτελεί μία πρώτη προσέγγιση στην κατάσταση των ξενοδοχειακών επιχειρήσεων του Ν. Μεσσηνίας, η οποία βασίσθηκε σε δευτερογενή δημοσιευμένα στοιχεία τα οποία για το σκοπό της μελέτης θεωρούνται αξιόπιστα και ακριβή.

Στη μελέτη εξετάσθηκαν επιχειρήσεις ΑΕ και ΕΠΕ που δημοσίευσαν χρηματοοικονομικές καταστάσεις στην περίοδο 2012-2016 (και στις πέντε χρήσεις).

Τα προβλήματα εντοπίζονται τόσο στον επιχειρησιακό τομέα κυρίως στο σκέλος των λειτουργικών εξόδων, όσο και στον χρηματοοικονομικό τομέα, μεγάλες επιβαρύνσεις τόκων, εξάρτηση από τον δανεισμό, προβλήματα κα αδυναμίες εξυπηρέτησης τραπεζικού δανεισμού.

Στα πλαίσια των διαπιστώσεων αυτών οι επιχειρήσεις του κλάδου θα πρέπει (κατά περίπτωση) να ακολουθήσουν τα παρακάτω βήματα:

α) έλεγχος και προσδιορισμός της λειτουργικής κερδοφορίας

β) Εφόσον η λειτουργική κερδοφορία δε χαρακτηρίζεται ικανοποιητική, τότε κρίνεται απαραίτητη η σύνταξη του σχεδίου αναδιάρθρωσης των υποχρεώσεων.

γ) StressTest ρευστότητας, μέτρηση των ορίων αντοχής της επιχείρησης και σχεδιασμός του οδικού χάρτη ρευστότητας.

Παρά το γεγονός ότι η μελέτη έγινε με δευτερογενή στοιχεία, πιστεύουμε ότι τα συμπεράσματα διατυπώνουν με σαφήνεια το πρόβλημα ως και οι προτάσεις βρίσκονται στην περιοχή των εφικτών λύσεων.

Τέλος, η παρούσα μελέτη θα μπορούσε να αποτελέσει την πρόσκληση και πρόκληση για επέκταση της έρευνας σε ότι αφορά τη βιωσιμότητα και των μικρών ξενοδοχειακών μονάδων.

Το γενικό συμπέρασμα που προκύπτει είναι ότι αυτό που αναφέρεται στις στατιστικές αναφορές για την αύξηση του τουρισμού δεν αποτυπώνεται στις οικονομικές επιδόσεις ενώ ο εγχώριος τουρισμός υπέστη σοβαρό πλήγμα κατά τη διάρκεια της κρίσης στέρησε και στερεί σημαντικά έσοδα στις ξενοδοχειακές μονάδες.