ΑΥΤΟΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ ΚΑΙ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ ΣΤΗ ΦΑΣΗ ΤΗΣ ΕΠΑΝΕΚΚΙΝΗΣΗΣ
Η ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑ, Η ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑ ΚΑΙ Η ΦΕΡΕΓΓΥΟΤΗΤΑ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΕΝΑΝ ΔΕΙΚΤΗ!
1. ΣΚΟΠΟΣ
Το θέμα της χρηματοδότησης των επιχειρήσεων και ειδικότερα των ΜΜΕ ήταν πάντοτε στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος. Ειδικά στην περίοδο της πανδημίας, το πρόβλημα της χρηματοδότησης των επιχειρήσεων έγινε ιδιαίτερα οξύ με τις τράπεζες θεατές στα μέτρα και τις ενισχύσεις που έδωσε και δίνει η πολιτεία.
Οι χορηγήσεις των τραπεζών κατευθύνθηκαν σε μεγάλες επιχειρήσεις και σε αυτές που είχαν ανύπαρκτο πιστωτικό κίνδυνο ή δεν είχαν ανάγκη χρηματοδότησης. Στην έκθεση της Τράπεζας Ελλάδος για την νομισματική πολιτική (Ιούνιος 2021) σελίδα 136 γράφεται: «Επομένως, το τετράμηνο μέχρι και τον Απρίλιο οι τράπεζες συνέχισαν, όπως και το 2020, να ανακατευθύνουν το μεγαλύτερο μέρος των δανείων στις μεγάλες επιχειρήσεις σε σύγκριση με τις ΜΜΕ οι οποίες συνοδεύονται με μεγάλο πιστωτικό κίνδυνο».
Σε μία δύσκολη περίοδο για την οικονομία, η αναζήτηση πηγών χρηματοδότησης είναι δύσκολη και περιορισμένη. Στο άρθρο αυτό θα εξετάσουμε τις δυνατότητες μίας επιχείρησης για αυτοχρηματοδότηση και για εξωτερική τραπεζική χρηματοδότηση. Σκοπός της χρηματοδότησης είναι οι ανάγκες κεφαλαίου κινήσεως ή ανάγκες ρευστότητας. Θα απαντήσουμε στα ερωτήματα:
α) Πως μια επιχείρηση μπορεί να αποκτήσει ρευστότητα με τον περιορισμό των αναγκών σε κεφάλαιο κινήσεως (αυτοχρηματοδότηση), παρακολουθώντας ένα μόνο δείκτη.
β) Πότε μια επιχείρηση δεν αντιμετωπίζει προβλήματα βιωσιμότητας και φερεγγυότητας.
2. ΑΥΤΟΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ ΚΑΙ ΑΠΟΚΤΗΣΗ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ
Δεν είναι λίγοι αυτοί που συγχέουν την ρευστότητα με τις ανάγκες κεφαλαίου κινήσεως. Το πρώτο που θα πρέπει να σημειώσουμε είναι ότι το επίπεδο (ύψος ρευστότητας) υπολογίζεται σε απόλυτους αριθμούς.
Επίσης δεν είναι λίγοι αυτοί που συγχέουν την βιωσιμότητα με την φερεγγυότητα. Προκειμένου να δώσουμε απαντήσεις στα ερωτήματα αυτά, χρησιμοποιούμε ένα πρακτικό παράδειγμα
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ
Μια επιχείρηση είχε το 2020 τα παρακάτω αποτελέσματα
Πωλήσεις 1.200.000
Κόστος Πωληθέντων 900.000
Μικτά Κέρδη 300.000
Έξοδα Διοίκησης – 100.000
Έξοδα Διάθεσης – 80.000
Λειτουργικό Κέρδος 120.000
Τόκοι – 20.000
Αποσβέσεις – 30.000
Κέρδη προ φόρων 70.000
Φόρος 25% – 17.500
Καθαρά Κέρδη 52.500
Η επιχείρηση παρέχει στους πελάτες πίστωση (4) μηνών, διατηρεί αποθέματα (2) μηνών, ενώ εξοφλεί τους προμηθευτές σε (3) μήνες. Η επιχείρηση αναμένεται να αυξήσει τις πωλήσεις σε 1.500.000€ με τα ίδια έξοδα. Από το 2021 αρχίζει η εξόφληση ενός μακροχρονίου δανείου 600.000€ με επιτόκιο 4% και εξόφληση σε 24 εξαμηνιαίες δόσεις. Πληρώνει δόσεις στο Δημόσιο 12.000€ το χρόνο και έχει επενδυτικές δαπάνες περίπου 20.000€.
Με βάση τα παραπάνω δεδομένα του παραδείγματος θα απαντήσουμε σε μία σειρά ερωτημάτων που συνδέονται άμεσα με τον τίτλο του άρθρου και στην πρώτη φάση με την αυτοχρηματοδότησή και ρευστότητα.
α) Ποιες ήταν οι ανάγκες κεφαλαίου κινήσεως για το 2020 και 2021;
β) Ποιες είναι οι επιπρόσθετες ανάγκες κεφαλαίου κινήσεως και τι σημαίνει αυτό για την ρευστότητα της επιχείρησης;
γ) Ποιο είναι το ύψος των ΑΚΚ για το 2020 και 2021 ως ποσοστό των πωλήσεων;
δ) Πως και κατά πόσο μπορεί να επιτύχει αυτοχρηματοδότηση η επιχείρηση;
ε) Υπάρχει κίνδυνος να αυξηθούν οι ανάγκες κεφαλαίου κινήσεως χωρίς αύξηση των πωλήσεων και να επιδεινωθεί η ρευστότητα;
Στα παραπάνω ερωτήματα θα απαντήσουμε πρακτικά και απλά με αναφορά στα μεγέθη και στοιχεία του παραδείγματος μας.
ΕΡΩΤΗΜΑ 1Ο
ΑΝΑΓΚΕΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΚΙΝΗΣΕΩΣ
ΕΡΩΤΗΜΑ 2Ο
Οι επιπρόσθετες ανάγκες κεφάλαιο κινήσεως
Α.Κ.Κ.21 – Α.Κ.Κ.20 = 406.250 – 325.000 = 81.250
Οι επιπρόσθετες ανάγκες κεφαλαίου κινήσεως επιβαρύνουν το Cash Flow της επιχείρησης, οι οποίες θα πρέπει να καλυφθούν είτε από ίδια διαθέσιμα (αυτοχρηματοδότηση) είτε με τραπεζικό δανεισμό.
ΕΡΩΤΗΜΑ 3Ο
Το ύψος των αναγκών σε κεφάλαια κινήσεως ως ποσοστό των πωλήσεων είναι:
Κατά συνέπεια, πάντα οι ΑΚΚ θα είναι 27% των πωλήσεων εφόσον μένει σταθερή η πολιτική αποθεμάτων και η πιστωτική πολιτική.
ΕΡΩΤΗΜΑ 4Ο
Ο εμπορικός κύκλος της επιχείρησης είναι:
Πελάτες 4 μήνες
Αποθέματα 2 μήνες
6 μήνες
Προμηθευτές – 3 μήνες
Εμπορικός Κύκλος 3 μήνες
.
Αν η επιχείρηση βελτιώσει τα τρία βασικά μεγέθη κατά ένα (1) μήνα, τότε οι ανάγκες κεφαλαίου κινήσεως για το 2020 θα είναι:
Αν η επιχείρηση μπορούσε να βελτιώσει την πολιτική του κεφαλαίου κινήσεως κατά (1) μήνα, τότε θα είχε μια εξοικονόμηση πόρων 250.000€ ή μείωση των αναγκών σε κεφάλαια κατά 77%.
ΕΡΩΤΗΜΑ 5Ο
Εφόσον υπάρξει χαλάρωση στον χρόνο είσπραξης απαιτήσεων, παρατηρηθεί δυσκινησία αποθεμάτων και ταυτόχρονα οι προμηθευτές ασκούν πιέσεις για συντόμευση του χρόνου πληρωμής, τότε έχουμε τα αντίθετα αποτελέσματα. Πιο συγκεκριμένα αυξάνονται οι ανάγκες κεφαλαίου κινήσεως, περιορίζονται χρηματορροές και δημιουργείται έντονο πρόβλημα ρευστότητας.
3. ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑ – ΦΕΡΕΓΓΥΟΤΗΤΑ
Η βιωσιμότητα και η φερεγγυότητα είναι δύο έννοιες που έχουν ταλαιπωρηθεί ιδιαίτερα και ταυτόχρονα ταλαιπωρούν επιχειρηματίες και επαγγελματίες. Το πρόβλημα γίνεται περισσότερο τραγικό όταν κάνουν λάθος οι τράπεζες για την βιωσιμότητα και φερεγγυότητα μιας επιχείρησης και φυσικά όταν το Δημόσιο, διά των δικηγόρων του, αποφαίνεται για την βιωσιμότητα και φερεγγυότητα των επιχειρήσεων.
Καταρχήν πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ότι άλλο είναι επιχειρηματική βιωσιμότητα κι άλλο δανειακή βιωσιμότητα. Η ικανή και αναγκαία για την πρώτη είναι η επιχείρηση να παράγει λειτουργικά κέρδη. Στην περίπτωση όμως της δανειακής βιωσιμότητας, η επιχείρηση θα πρέπει να παρουσιάζει ικανοποιητικές ελεύθερες ταμειακές ροές, ικανές για την εξυπηρέτηση των τραπεζικών υποχρεώσεων. Καταρχήν, στην παραπάνω περίπτωση πρέπει να ισχύει σχέση:
EBITDA / Τόκοι και συναφή έξοδα > 1
Σε ό,τι αφορά την φερεγγυότητα, αυτή είναι η δυνατότητα της επιχείρησης με βάση τις ελεύθερες ταμειακές ροές να αποπληρώνει – εξυπηρετεί το χρέος σε παρούσες αξίες. Για το εννοιολογικό περιεχόμενο των παραπάνω έχουμε να σημειώσουμε τα εξής, με αναφορά στα δεδομένα του παραδείγματος:
3.1. EBITDA
Το EBITDA της επιχείρησης το 2020 ανέρχεται σε 120.000, ποσό που χαρακτηρίζει την επιχείρηση επιχειρηματικά βιώσιμη. Η σχέση EBITDA/τόκους διαμορφώνεται στο
120.000 / 20.000 = 6 φορές
και κατά συνέπεια η τιμή του δείχνει ότι η επιχείρηση εξυπηρετεί τους τόκους με ιδιαίτερη ευκολία.
Με στοιχεία τα αποτελέσματα χρήσεως της επιχείρησης και σημείο αναφοράς θα υπολογίσουμε τα αποτελέσματα χρήσεως της επιχείρησης για το έτος 2022. Προηγουμένως, σε σχετικό πίνακα προσδιορίσαμε τα τοκοχρεολύσια για το δάνειο του ύψους 600.000 με 4% για 12 χρόνια σε εξαμηνιαίες δόσεις.
Με βάση τις παραδοχές που γίνονται, στο παράδειγμα που χρησιμοποιούμε τα προβλεπόμενα αποτελέσματα χρήσεως για το 2021 έχουν ως εξής:
ΜΕΓΕΘΗ ΠΟΣΑ
Πωλήσεις 1.500.000
Κόστος Πωληθέντων 1.125.000
Μικτά Κέρδη 375.000
Έξοδα Διοίκησης – 100.000
Έξοδα Διάθεσης – 80.000
Λειτουργικό Κέρδος 195.000
Τόκοι – 23.606
Αποσβέσεις – 3.000
Κέρδη προ φόρων 141.394
Φόρος 25% – 35.348,5
Καθαρά Κέρδη 106.045,5
3.2. Ελεύθερες Ταμειακές Ροές
Το επόμενο βήμα είναι να υπολογίσουμε την απόλυτη ρευστότητα. Αυτό γίνεται με το προσδιορισμό των «ελεύθερων ταμειακών ροών», ικανών για την εξυπηρέτηση του χρέους. Με τον όρο εξυπηρέτηση του χρέους εννοούμε τις δαπάνες για τόκους και χρεολύσια. Οι ελεύθερες ταμειακές ροές (CashFlowAvailableDebtService) στην περίπτωση του παραδείγματος είναι με αφετηρία το EBITDA. Έτσι έχουμε:
ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΕΛΕΥΘΕΡΩΝ ΤΑΜΕΙΑΚΩΝ ΡΟΩΝ (CFADS)
ΜΕΓΕΘΗ ΠΟΣΑ
Λειτουργικά κέρδη της επιχείρησης (EBITDA) 195.000
– Πρόσθετες Ανάγκες Κεφαλαίου Κινήσεως 81.250
– Δόσεις του Δημοσίου 12.000
– Φόρος εισοδήματος του 2020 17.500
– Επενδυτικές Δαπάνες 10.000 120.750
Ετήσια Ελεύθερη Ταμειακή Ροή 74.250
Προκειμένου να προσδιορίσουμε το επίπεδο φερεγγυότητας της επιχείρησης χρησιμοποιούμε τον δείκτη LoanLifeCoverRatio (L.L.C.R.), δηλαδή ο λόγος καλύψεις ζωής του δανείου. Πιο συγκεκριμένα, ο παραπάνω ο δείκτης δίνεται από τη σχέση:
L.L.C.R. = Παρούσα αξία CFADS / Υπόλοιπο Δανείου
Η παρούσα αξία των CFADSπροσδιορίζεται με το σταθμό σταθμικό κόστος κεφαλαίων στην περίπτωση αυτή 4% για την περίοδο (t) εξόφλησης του δανείου δηλαδή 12 χρόνια.
Ο δείκτης L.L.C.R. πρέπει να παίρνει τιμή μεγαλύτερη της μονάδας (>1). Έτσι στην περίπτωση μας έχουμε:
Επειδή ο δείκτης είναι μεγαλύτερος της μονάδας (1), ήτοι (1,23), η επιχείρηση χαρακτηρίζεται για την ικανοποιητική της φερεγγυότητα. Ο δείκτης 9,954 με συντελεστή αναγωγής παρούσας αξίας με επιτόκιο 4% και περίοδο 12 έτη.
Στην περίπτωση κατά την οποία η επιχείρηση είχε κι άλλα δάνεια και υποχρεώσεις, παίρνουμε το μεσοσταθμικό κόστος όλων των ξένων κεφαλαίων και το υπόλοιπο των υποχρεώσεων.
4. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
Από την μελέτη των όσων προηγήθηκαν, γίνεται σαφές ότι μετά το παρόν άρθρο, απαντήσαμε και μπορούμε να απαντάμε σε μία σειρά ερωτημάτων που τίθενται καθημερινά στον επιχειρηματία. Τα ερωτήματα αυτά και οι απαντήσεις σχετίζονται με:
ü Την βιωσιμότητα
ü Τις ανάγκες κεφαλαίου κινήσεως
ü Την αυτοχρηματοδότηση
ü Την ρευστότητα
ü Την φερεγγυότητα
Για τα παραπάνω θέματα καταλήξαμε ότι ένας μόνο δείκτης LoanLifeCoverRatio (L.L.C.R.) που θα διαμορφώνεται μετά από μία σειρά αναλύσεων θα μας δίνει απάντηση.
Συμπερασματικά όταν σε μία επιχείρηση ο δείκτης LoanLifeCoverRatio (L.L.C.R.) είναι μεγαλύτερος της μονάδας, τότε η σχέση αυτή είναι ικανή και αναγκαία συνθήκη για να είναι μία επιχείρηση βιώσιμη, να έχει ικανοποιητική ρευστότητα και ταυτόχρονα να έχει πολύ καλό επίπεδο φερεγγυότητας.