ΓΙΑΤΙ Η ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΤΡΑΠΕΖΩΝ ΔΕΝ ΜΕΤΑΦΕΡΕΤΑΙ ΣΤΗΝ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
ΔΕΝ ΦΤΑΝΟΥΝ ΤΑ ΜΕΤΡΑ ΚΑΙ ΟΙ ΕΝΙΣΧΥΣΕΙΣ, ΟΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΧΡΕΙΑΖΟΝΤΑΙ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΕΙΣ
-
1) ΣΚΟΠΌΣ
- Το άρθρο αυτό γράφεται σε μία περίοδο που η χώρα μας, όπως και όλος ο κόσμος, δέχεται τις αρνητικές συνέπειες μιας πανδημίας . Ειδικά για τη χώρα μας, οι συνέπειες είναι ακόμα βαρύτατες, λόγω του ότι δεν έχει συνέλθει ακόμη από την οικονομική κρίση της τελευταίας δεκαετίας. Στο άρθρο αυτό επικεντρώνουμε το ενδιαφέρον μας στο θέμα της χρηματοδότησης των επιχειρήσεων εν μέσω Κορωνοϊού, καθώς και στη συμπεριφορά των τραπεζών.
- Με τον όρο χρηματοδότηση αναφερόμαστε στην ενίσχυση των επιχειρήσεων για λόγους άμεσης ρευστότητας και για λόγους ανάγκης κεφαλαίου κινήσεως. Για το θέμα αυτό θα επανέλθουμε από τις στήλες μας με σχετικό άρθρο.
- Η άμεση ρευστότητα έρχεται να καλύψει ταμειακές ανάγκες των επιχειρήσεων, για την κάλυψη κάθε είδους υποχρεώσεων της επιχείρησης.
-
2) ΜΕΤΡΑ ΣΤΗΡΙΞΗΣ ΚΑΙ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΕΙΑΣ
-
Είναι αλήθεια ότι η πολιτεία, μέχρι σήμερα που γράφεται το άρθρο αυτό, πήρε αποφάσεις μιας σειράς μέτρων και ενισχύσεων για την κάλυψη των αναγκών ρευστότητας.
-
Τα μέτρα θα μπορούσαμε να τα χαρακτηρίσουμε ικανοποιητικά και αρκετά, άσχετα από το γεγονός ότι θα μπορούσαν να είναι πιο μελετημένα και στοχευμένα. Τα μέτρα και ενισχύσεις που είχαν το χαρακτήρα χρηματοδότησης ήταν :
1) Επιστρεπτέα προκαταβολή 3,1 δις ευρώ
2) ταμείο εγγυοδοσίας 3,1 δις ευρώ.
3) Μέσω.ΤΕΠΙΧ1,7 δις ευρώ
Σύνολο των 7,9 δις ευρώ
Στις παραπάνω ενισχύσεις, στις περιπτώσεις 2 και 3 είχαμε συμμετοχή των τραπεζών, ενώ η επιστρεπτέα προκαταβολή και η αποζημίωση ειδικού σκοπού έγινε κατευθείαν από το κράτος.
-
3) Η ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΤΩΝ ΤΡΑΠΕΖΩΝ
-
Η συμμετοχή των τραπεζών στα παραπάνω χρηματοδοτικά εργαλεία έφερε στην επιφάνεια νέα σειρά παραπόνων από επιχειρήσεις και επαγγελματίες, δικαιολογημένα και μη. Τα παράπονα του επιχειρηματικού κόσμου δεν θα υπήρχαν, αν τα κριτήρια ήταν πιο διαφανή και οι απορρίψεις γραπτές και αιτιολογημένες.
-
Δυστυχώς στη χώρα μας οι τράπεζες ζητούν γραπτές προτάσεις από τις επιχειρήσεις, ενώ αυτές απαντούν – όταν απαντούν – προφορικά (τηλεφωνικά).
-
Μέχρι σήμερα, οι τράπεζες πήραν από το ευρωσύστημα – όπως φαίνεται στο σχετικό πίνακα που παραθέτουμε – για το έτος 2020 περίπου 39 δις€ και, αν λάβουμε υπόψη και την αύξηση των καταθέσεων 5,0 δις€, τότε το σύνολο των εισροών που έχουν εισπράξει γίνεται περίπου 44 δισ.€.
-
Όπως φαίνεται στο σχετικό πίνακα οι τράπεζες υπό μορφή δανείων έδωσαν μόνο 4,2 δις.€
Σε μία εποχή που η οικονομία της χώρας μας αντιμετωπίζει έντονα οικονομικά προβλήματα και οι επιχειρήσεις πάσχουν από έλλειψη ρευστότητας, οι τράπεζες κάνουν management διαθέσιμων: επενδύουν τα διαθέσιμα κεφάλαια 39.8 δις.
Γιατί όμως συμβαίνει αυτό; Απλούστατα γιατί οι τράπεζες στο παρελθόν έπαιρναν αποφάσεις υψηλού ρίσκου, μοιράζοντας «εορτοδάνεια», κάρτες και δάνεια χωρίς εγγυήσεις, ενώ τώρα θέλουν χρηματοδοτήσεις χωρίς ρίσκο.
Τα βασικά στοιχεία που συνδέονται με τον κίνδυνο που αναλαμβάνει η τράπεζα είναι:
1) Το ύψος των επιτοκίων
2) Η βιωσιμότητα και οι προοπτικές της επιχείρησης .
3) Οι εξασφαλίσεις (εγγυήσεις).
Για τους τρεις παραπάνω προσδιοριστικούς παράγοντες του κινδύνου των τραπεζών, έχουμε να σημειώσουμε τα εξής:
1) Με το ύψος επιτοκίων γίνεται η αντιστάθμιση του κινδύνου από τις τράπεζες.
2) Σήμερα στην Ελλάδα, τα επιτόκια χορηγήσεων είναι ιδιαίτερα υψηλά, σε σχέση με τα αντίστοιχα στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
3) Πιο συγκεκριμένα, μία συνοπτική σύγκριση των επιτοκίων σε σχέση με την Ευρωπαϊκή Ένωση έχει ως εξής:
3.1.) Καταναλωτικά δάνεια 10,75 %έναντι 4,86 %
3.2.) Στεγαστικά 3,2 % έναντι 1,40%
3.2.) Μικρές επιχειρήσεις 4,31% μικρότερο του 2% στην Ε.Ε.
Από τα παραπάνω στοιχεία φαίνεται ότι τα επιτόκια των Ελληνικών τραπεζών είναι υπερδιπλάσια της Ευρώπης.
-
4) Η ΒΙΩΙΣΙΜΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ
- Η βιωσιμότητα της επιχείρησης και οι προοπτικές της είναι (και πρέπει να είναι) το βασικό κριτήριο μιας χρηματοδότησης στις επιχειρήσεις. Η βιωσιμότητα είναι εκείνη που εγγυάται την ομαλή και την έγκαιρη αποπληρωμή του δανείου. Τόσο η χρηματοοικονομική επιστήμη, όσο και οι ίδιες οι τράπεζες, έχουν θεσπίσει κριτήρια δείκτες ως προς το πότε μία επιχείρηση είναι βιώσιμη. Επομένως, με βάση τα παραπάνω δεδομένα, για το θέμα αυτό πρέπει να υπάρχει πλήρη διαφάνεια και δεν θα πρέπει να υπάρχουν παράπονα και διαμαρτυρίες από πλευράς επιχειρήσεων.
- Αυτό δεν θα υπήρχε, όταν από πλευράς Τραπεζών έχει εξεταστεί και μελετηθεί με ιδιαίτερη προσοχή η βιωσιμότητα της επιχείρησης.
-
5) ΕΞΑΣΦΆΛΙΣΕΙΣ
- Παρά το γεγονός ότι οι εξασφαλίσεις εντάσσονται στα επικουρικά χρηματοδοτικά κριτήρια (όχι στα βασικά), άποψή μας είναι ότι οι εξασφαλίσεις πρέπει να είναι ένα παράπλευρο και δευτερεύον κριτήριο, το οποίο έρχεται προσθετικά της βιωσιμότητας και της δυνατότητας της επιχείρησης να ανταποκρίνεται στις δαπάνες εξυπηρέτησης των δανείων. Εδώ πρέπει να γίνει διάκριση των δανείων για πάγιες εγκαταστάσεις και κεφάλαια κινήσεως.
- Στην περίπτωση των παγίων εγκαταστάσεων, τα ακίνητα και γενικά «τα πάγια» είναι τα περιουσιακά στοιχεία των εξασφαλίσεων. Για κεφάλαια κινήσεως ποια θα είναι η εξασφάλιση και ποιο το ύψος αυτής;
- Εδώ είναι το πρόβλημα και αυτό διότι:
- 1) Οι επιχειρήσεις δεν διαθέτουν πρόσθετες εξασφαλίσεις.
- 2) Οι τιμές των ακινήτων με την οικονομική κρίση έχουν μειωθεί σημαντικά και δεν ικανοποιούν την απαιτούμενη σχέση με τις υφιστάμενες ακόμα χρηματοδοτήσεις.
- 3) Παρά το γεγονός ότι οι τράπεζες απαιτούν υψηλό τα επιτόκιο, η επιχείρηση είναι βιώσιμη και αποδοτική, οι τράπεζες ζητούν μεγάλες εξασφαλίσεις. Δεν είναι λίγες φορές που ζητούν εγγυήσεις με κατάθεση μετρητών (Cash collateral), ακόμη και όταν υπάρχει εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου.
- Εδώ λοιπόν βρίσκεται το πρόβλημα: οι τράπεζες τώρα ζητούν αποφάσεις χωρίς ρίσκο και πλήρως εξασφαλισμένες.
-
6) ΣΥΜΠΕΡΆΣΜΑΤΑ
- Τα μέτρα και οι ενισχύσεις που δόθηκαν πρόσφατα από την πολιτεία στις επιχειρήσεις είχαν και έχουν ένα συγκεκριμένο σκοπό, να καλύψουν τις ανάγκες ρευστότητας .
- Οι επιχειρήσεις έχουν και ανάγκες κεφαλαίου κινήσεως, τις οποίες πρέπει να καλύψει το τραπεζικό σύστημα. Οι ανάγκες κεφαλαίου κινήσεως σχετίζονται με τη δραστηριότητα και την ανάκαμψη και γενικά με την αύξηση του όγκου δραστηριότητας. Η επιτροπή του σχεδίου ανάκαμψης διαπιστώνει το υψηλό κόστος χρηματοδότησης για τις ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ επιχειρήσεις, σύμφωνα με την ενδιάμεση Έκθεση της ομάδας εργασίας που δόθηκε στη δημοσιότητα. Σχέδιο όμως ανάκαμψης της Ελληνικής οικονομίας με υψηλό κόστος χρηματοδότησης, με κλειστές τις βρύσες των τραπεζών και παράλογες εξασφαλίσεις, δεν γίνεται.